Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Wetenschap en Techniek
campus Kronenburg
Kronenburgstraat 47 - 2000 Antwerpen
T +32 3 220 55 80 - F +32 3 220 55 99
wt@ap.be
methoden en onderzoek 129389/1599/1819/1/43
Studiegids

methoden en onderzoek 1

29389/1599/1819/1/43
Academiejaar 2018-19
Komt voor in:
  • Bachelor in de voedings- en dieetkunde, trajectschijf 1
In andere opleidingen:
  • Bachelor in de voedings- en dieetkunde als Methoden en onderzoek 1
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 5 studiepunten
Co-titularis(sen): Vanherle Koen
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Module 1 + Module 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.10.2018 (1ste semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 130,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Korte omschrijving

Een voedingsdeskundige en/of diëtist verzamelt gegevens (meetresultaten, resultaten van een anamnese of van een vragenlijst, resultaten van wetenschappelijke onderzoek) en klasseert gegevens (bvb. wanneer krijgt iemand de diagnose ‘obesitas’). Beschrijvende statistiek is het instrument dat hierbij gebruikt wordt.
Er is een sterke verwevenheid met ‘meten, maten en gewichten’: de in dit lab verzamelde gegevens worden statistisch verwerkt, geanalyseerd en geïnterpreteerd.

Een vraag waarmee een voedingsdeskundige en diëtist regelmatig geconfronteerd wordt is “hoeveel is ‘hoeveel’?”. Dit is zowel bij een voedingsanamnese (hoeveel groente eet u?) als in de keuken (een mespuntje boter toevoegen staat voor exact hoeveel bereidingsvet om een voedingswaarde-etiket van dit recept op te stellen?).
Tijdens deze praktijksessies zoeken we met eenvoudige experimenten en oefeningen (massa- en volumebepalingen) naar de invulling van dit begrip met aandacht voor correct gebruik van eenheden, leren inschatten van hoeveelheden, leren inschatten van mogelijke fouten.
De cursus statistiek is een belangrijk hulpmiddel bij de berekeningen en de verslaggeving van de experimenten.

OLR-Leerdoelen (lijst)

gezondheidsbevordering
rekent met basisbegrippen uit calorimetrie (energie, warmtecapaciteit, latente warmte)
stelt een correct voedingswaarde-etiket op aan de hand van een voedingsmiddelentabel (Nubel)
past een procentuele verdeling toe
grootkeuken en catering
voert een risico-analyse uit aan de hand van de methode van Kinney
methodologie
meet op een correcte manier (praktijkvoorbereiding, jobprotocol, meetprotocol, aflezen, juistheid en precisie, antropometrie)
verifieert experimenteel getallen uit de brochure "Maten en gewichten" van de HGR
voert een risico-analyse uit aan de hand van de methode van Kinney
vertaalt onderzoeksresultaten uit de wetenschappelijke literatuur naar een specifieke situatie.
kent de opbouw van een wetenschappelijk artikel
nutritioneel onderzoek op groepsniveau
 berekent kengetallen bij gegroepeerde metingen (standaardafwijking between en within, biologische variatie)
 berekent statistiche kengetallen
vertaalt onderzoeksresultaten uit de wetenschappelijke literatuur naar een specifieke situatie.
analyseert de variatiebronnen van porties (portiegrootte, inschattingsfouten, hulpmiddelen)
berekent op basis van een steekproef een betrouwbaarheidsinterval voor een gemiddelde
classificeert op basis van normale verdeling en standaardnormale verdeling (z-en p-waarden, aanbevolen hoeveelheden)
interpreteert de berekende statistische kengetallen
leest informatie op groeicurves af
meet op een correcte manier (praktijkvoorbereiding, jobprotocol, meetprotocol, aflezen, juistheid en precisie, antropometrie)
reproduceert een reeks van elementaire maten en gewichten
stelt een significante gewichtsverandering vast
verifieert experimenteel getallen uit de brochure "Maten en gewichten" van de HGR
verwerkt meetresultaten manueel én statistisch met excel
kent de opbouw van een wetenschappelijk artikel
probleemanalyse
 berekent kengetallen bij gegroepeerde metingen (standaardafwijking between en within, biologische variatie)
 berekent statistiche kengetallen
vertaalt onderzoeksresultaten uit de wetenschappelijke literatuur naar een specifieke situatie.
analyseert de variatiebronnen van porties (portiegrootte, inschattingsfouten, hulpmiddelen)
berekent op basis van een steekproef een betrouwbaarheidsinterval voor een gemiddelde
classificeert op basis van normale verdeling en standaardnormale verdeling (z-en p-waarden, aanbevolen hoeveelheden)
interpreteert de berekende statistische kengetallen
leest informatie op groeicurves af
past parate basiskennis wiskunde toe
stelt een correct voedingswaarde-etiket op aan de hand van een voedingsmiddelentabel (Nubel)
stelt een significante gewichtsverandering vast
verwerkt meetresultaten manueel én statistisch met excel

Leerinhoud

Beschrijvende statistiek:

Beschrijven van een reeks resultaten (steekproef) met frequentietabel en grafieken.
Parametervrije kengetallen (Me, kwartielen, percentielen, IQR, normaalwaarden, groeikaarten).
Parametrische kengetallen (gemiddelde, SD en VC%); herhaalde metingen (juistheid en precisie); gegroepeerde metingen (spreiding intra en inter); biologische variatie.
Normale verdeling: z-waarden en p-waarden; classificaties van biologische parameters; aantonen van een significante verandering van een biologische parameter; aanbevolen hoeveelheden; verdeling van een steekproefgemiddelde (centrale limietstelling); t-verdeling Student; betrouwbaarheidsinterval voor gemiddelde; interpretatiefouten bij referentiewaarden (cutoff).

Maten en gewichten:
-“Kwaliteit en veiligheid” in het departement en in het labo
-opstellen van een eenvoudig voedingswaarde-etiket met voedingsmiddelentabel Nubel
ogebruik van Nubel, “maten en gewichten” en AP richtlijn

-elementaire maten en gewichten: zie lijst in cursus en AP Kennislijn
-basisinhoudsmaten (experimentele controle van begrippen uit ‘maten en gewichten’): massa, volume en massadichtheid
-subjectieve maten (snuifje zout)
-maatbekers
-grootheden (massa, volume, dichtheid…) en eenheden – oefeningen op omrekenen grootheden (volume naar massa) en eenheden (kg naar mg e.d.)

Antropometrische metingen
-Meetprotocol en data-collectie
o klassikaal inzamelen (nodig voor les in informaticalokaal later)
-Lengte (meetlat), gewicht ( Seca), kniehoogte, huidplooi
-Oefeningen op aflezen:
oPersonenbalans, meetlat, schuifpasser en huidplooimeter

Oefeningen mbv verpakkingen en etiketten:
oDefinities in brochure “maten en gewichten”
oomrekenen naar verschijningsvorm
oHet e-teken
oPlantijn Richtlijn: afrondingsregels en beduidende cijfers
oOmzetten kcal ? J - Calorimetrie – energie

Digitaal verwerken van metingen: tabellen en grafieken (incl. trendlijn) met Excel
•kengetallen berekenen (formules Excel)
•intra/intervariatie bij metingen
• lijndiagram, spreidingsdiagram (G i.f.v. L), taartdiagram

Experimentele bepaling (Plan van Aanpak) van
-Gewicht per stuk netto (verschillende grootte groenten + opzoeken brochure)
-Eetbaar deel
-Slinkfactor

- controle van begrippen uit ‘maten en gewichten’
- Zie ook AP Richtlijn: 5. Richtlijnen bij ‘maten en gewichten’
Extra oefeningen op eetbaar deel en slinkfactor + berekenen voedingswaarde

Gevorderde nutritionele berekeningen (nu met alle kennis vanuit maten en gewichten)

-Inschatten portiegrootte : vaste en vloeibare voedingsmiddelen
-Kleine – normale –grote portiegrootte
- inschattingsfouten bij portiegrootte : intra/inter-variatie

Manuele berekeningen

Hulpmiddelen om portiegrootte laten in te schatten: eigen onderzoek
-lezen van een artikel omtrent dit onderwerp
-zelf ontwikkelen van een hulpmiddel om portiegrootte in te schatten
-onderzoeksopzet uitwerken
-gebruik van een fotoboek
-testen van zelf ontwikkeld hulpmiddel om portiegrootte in te schatten
Nabespreking en evaluatie
-Artikel en verwerking inschattingsfouten PR10
-Herhalingsoefeningen
-Gecombineerde oefeningen (vb. voedingswaardeberekening met eetbaal deel, slinkfactor,…).
Procentuele verdeling over een dag. Gewogen gemiddelde over een dag.
Bijspijkerlessen wiskunde: basisbegrippen wiskunde (zie cursus)

Studiematerialen (tekst): Verplicht

Cursus ‘methoden en onderzoek’- beschrijvende statistiek – auteur: Veerle Van Vlaslaer - AP Hogeschool.
Nota’s ‘maten en gewichten’ – auteurs: Koen Vanherle, Veerle Van Vlaslaer - AP Hogeschool.
Formuleboekje ‘methoden en onderzoek’ - auteur: Veerle Van Vlaslaer - AP Hogeschool.
Belgische voedingsmiddelentabel Nubel (ISBN 9789074362009) - editie 2009.
Wetenschappelijke artikels (in cursus en op e-campus).
Een rekenmachine.
‘Maten en gewichten’ – handleiding voor gestandaardiseerde kwantificering van voedingsmiddelen in België - 2005
Portiegrootte-fotoboek valetudoconsulting (zelf aan te kopen door student)
Receptenleer – van Eden e.al. (ISBN 9055741485) – pagina 4-6 – 2001
lijst met elementaire maten en gewichten (zie cursus en VD-AP Kennislijn) – kolom 1
een door de student mee te brengen digitale keukenweegschaal (aflezing tot 1g)
AP Kennislijn en AP Richtlijn

Onderwijsorganisatie

Examentijd
Voorziene tijd voor toetsing3,50 uren
Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges9,00 uren
Werktijd buiten de contacturen117,50 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
AcademiejaarVaardigheidstoets hands off100,00één toets (100%) over het volledige OLOD af (“meten, maten en gewichten” en “beschrijvende statistiek”) in de examenweken van semester 1. Gebruik van het formuleboekje is toegelaten. Schrijven in het formuleboekje is niet toegestaan.
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets hands off100,00één toets (100%) over het volledige OLOD af (“meten, maten en gewichten” en “beschrijvende statistiek”) in de examenweken van semester 1. Gebruik van het formuleboekje is toegelaten. Schrijven in het formuleboekje is niet toegestaan.

Toetsing (tekst)

Berekening punten voor werkstudenten:
- één examen (3,5u) over het volledige onderdeel (beschrijvende statistiek en meten, maten en gewichten). Beide facetten tellen elk voor 50% van de punten.
- de werkstudenten vallen buiten de bijspijkerlessen wiskunde, hebben geen digitale wiskundetoets.
Specifiek voor tweede examenperiode:
de student krijgt in 2de examenperiode alleen punten voor de toets (geen overzetting van permanente punten).