Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Wetenschap en Techniek
campus Kronenburg
Kronenburgstraat 47 - 2000 Antwerpen
T +32 3 220 55 80 - F +32 3 220 55 99
wt@ap.be
Klinische diëtetiek21003/1422/1617/1/94
Studiegids

Klinische diëtetiek

21003/1422/1617/1/94
Academiejaar 2016-17
Komt voor in:
  • Bachelor in de voedings- en dieetkunde, trajectschijf 3
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 10 studiepunten
Men kan dit opleidingsonderdeel niet volgen binnen een
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Co-titularis(sen): Adam Marleen, Baete Eline, Bauwens Meghan, Le Bruyn Bente, Meeusen Marijke, Snoeckx Lieve, Van Laer Sofie, Van Nunen Eef
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Module 1 + Module 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 10.10.2016 (1ste module) of 27.02.2017 (3de module)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Tolereerbaarheid: Voor dit opleidingsonderdeel is een resultaat van minder dan 10/20 niet tolereerbaar.
Totale studietijd: 260,00 uren

Korte omschrijving

In de Klinische diëtetiek komen diverse nieuwe ziektebeelden (nefrologie, metabole aandoeningen, immunologie, mucoviscidose, ....) en combinaties van verschillende ziektebeelden aan bod. Gezonde voeding blijft steeds de basis van elk dieet maar bij tal van aandoeningen moet men één of meerdere restricties (mogelijk ook supplementen) invoeren om een goede gezondheidstoestand en / of goede voedingstoestand te bekomen of handhaven. Ook de aspecten rond voedingszorg worden hiervoor bekeken.
In dit pakket worden zowel de voedingsrichtlijnen voor een aantal nieuwe ziektebeelden aangebracht (zowel door gastsprekers, door groepsleren, door inoefenen in skillslab, door opstellen van menu's en bereiden hiervan in experimenteel kooklab.)   

Volgtijdelijkheid

binnen trajectschijf 1 al minstens 60 studiepunten afgewerkt hebben EN binnen trajectschijf 2 al minstens 50 studiepunten afgewerkt hebben.

Begincompetenties (tekst)

  • Legt gemakkelijk interpersoonlijke contacten.
  • Schrijft zonder fouten.
  • Spreekt algemeen Nederlands.
  • Blijft, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven.
  • Engageert zich spontaan.
  • Grijpt kansen als ze zich voordoen.
  • Is bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden.
  • Kent de basisfuncties van Outlook, Word en Excel.
  • Kiest en raadpleegt diverse informatiebronnen en -kanalen met het oog op te bereiken doelen.
  • Leest en begrijpt een tekst (Nederlands en Engels).
  • Leest gegevens in een grafiek en een tabel af.
  • Lost een 1ste graadsvergelijking op.
  • Onderscheidt feiten en meningen.
  • Past evenredigheden correct toe.
  • Past rekenregels (bewerkingen, breuken en machten) correct toe.
  • Past verwerkte informatie toe.
  • Rekent met de SI-eenheden van massa en volume.
  • Vat informatie samen.

Eindcompetenties (tekst)

Eindcompetenties (lijst)

diëten
adviseert de patiënt over de praktische uitwerking van de (combinatie)diëten
biedt een diëtistisch verantwoord alternatief aan bij vastgestelde voedingsfouten
evalueert een geïndividualiseerd dieetadvies (kwalitatief en kwantitatief)
gebruikt de correcte medische terminologie
geeft de wetenschappelijke achtergrond van de verschillende (combinatie)diëten weer
interpreteert een patiëntendossier
lost een casus op volgens afgesproken richtlijnen
ontwikkelt dieetlijsten voor de verschillende (combinatie)diëten
stelt een geïndividualiseerd dieetadvies op bij ernstige zorgsituaties in de medisch intensieve geneeskunde
toont ernstige dieetfouten uit het voedingspatroon van een patiënt aan
voert de bereiding van de zelfontwikkelde receptuur op een verzorgde en smakelijke manier uit
zoekt receptuur uit welke voldoet aan de specifieke eisen van 2 tot 3 combinatie diëten
diagnose
analyseert relevante, up to date referentiemateriaal en productinformatie
geeft de wetenschappelijke achtergrond vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën en ernstige zorgsituaties
interpreteert een patiëntendossier
lost casussen op vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën of bij ernstige zorgsituaties
methodologie
geeft de wetenschappelijke achtergrond vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën en ernstige zorgsituaties
lost casussen op vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën of bij ernstige zorgsituaties
lost een casus op volgens afgesproken richtlijnen
motiveren
integreert de verschillende vakgebieden in een belevingsgerichte en biopsychosociaal verantwoorde klinische voedingszorg met behulp van gegeven casus
nutritional assessment op individueel niveau
analyseert nieuwe producten die op de markt komen
beoordeelt (dieet)producten op een kritische manier
evalueert een geïndividualiseerd dieetadvies (kwalitatief en kwantitatief)
probleemanalyse
adviseert de patiënt over de praktische uitwerking van de (combinatie)diëten
analyseert nieuwe producten die op de markt komen
analyseert relevante, up to date referentiemateriaal en productinformatie
beoordeelt (dieet)producten op een kritische manier
biedt een diëtistisch verantwoord alternatief aan bij vastgestelde voedingsfouten
evalueert een geïndividualiseerd dieetadvies (kwalitatief en kwantitatief)
gebruikt de correcte medische terminologie
geeft de wetenschappelijke achtergrond van de verschillende (combinatie)diëten weer
interpreteert een patiëntendossier
ontwikkelt dieetlijsten voor de verschillende (combinatie)diëten
stelt een geïndividualiseerd dieetadvies op bij ernstige zorgsituaties in de medisch intensieve geneeskunde
toont ernstige dieetfouten uit het voedingspatroon van een patiënt aan
zoekt receptuur uit welke voldoet aan de specifieke eisen van 2 tot 3 combinatie diëten
zorg voor omgeving
integreert de verschillende vakgebieden in een belevingsgerichte en biopsychosociaal verantwoorde klinische voedingszorg met behulp van gegeven casus
voert de bereiding van de zelfontwikkelde receptuur op een verzorgde en smakelijke manier uit

Leerdoelen

curatief - nutritional assessment op individueel niveau

  • analyseert nieuwe producten die op de markt komen
  • beoordeelt (dieet)producten op een kritische manier
  • evalueert een geïndividualiseerd dieetadvies (kwalitatief en kwantitatief)

curatief - diagnose

  • interpreteert een patiëntendossier
  • geeft de wetenschappelijke achtergrond vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën en ernstige zorgsituaties
  • lost casussen op vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën of bij ernstige zorgsituaties
  • analyseert relevante, up to date referentiemateriaal en productinformatie

curatief - diëten

  • adviseert de patiënt over de praktische uitwerking van de (combinatie)diëten
  • biedt een diëtistisch verantwoord alternatief aan bij vastgestelde voedingsfouten
  • gebruikt de correcte medische terminologie
  • geeft de wetenschappelijke achtergrond van de verschillende (combinatie)diëten weer
  • lost een casus op volgens afgesproken richtlijnen
  • ontwikkelt dieetlijsten voor de verschillende (combinatie)diëten
  • stelt een geïndividualiseerd dieetadvies op bij ernstige zorgsituaties in de medisch intensieve geneeskunde
  • toont ernstige dieetfouten uit het voedingspatroon van een patiënt aan
  • voert de bereiding van de zelfontwikkelde receptuur op een verzorgde en smakelijke manier uit
  • zoekt receptuur uit welke voldoet aan de specifieke eisen van 2 tot 3 combinatie diëten

curatief - motiveren

  • integreert de verschillende vakgebieden in een belevingsgerichte en biopsychosociaal verantwoorde klinische voedingszorg met behulp van gegeven casus

intrapersoonlijk - probleemanalyse

  • adviseert de patiënt over de praktische uitwerking van de (combinatie)diëten
  • analyseert nieuwe producten die op de markt komen
  • beoordeelt (dieet)producten op een kritische manier
  • biedt een diëtistisch verantwoord alternatief aan bij vastgestelde voedingsfouten
  • evalueert een geïndividualiseerd dieetadvies (kwalitatief en kwantitatief)
  • gebruikt de correcte medische terminologie
  • geeft de wetenschappelijke achtergrond van de verschillende (combinatie)diëten weer
  • interpreteert een patiëntendossier
  • ontwikkelt dieetlijsten voor de verschillende (combinatie)diëten
  • stelt een geïndividualiseerd dieetadvies op bij ernstige zorgsituaties in de medisch intensieve geneeskunde
  • toont ernstige dieetfouten uit het voedingspatroon van een patiënt aan
  • zoekt receptuur uit welke voldoet aan de specifieke eisen van 2 tot 3 combinatie diëten
  • analyseert relevante, up to date referentiemateriaal en productinformatie

intrapersoonlijk - methodologie

  • begeleidt op basis van de beschreven methodiek cliënten naar een structurele gedragsverandering
  • lost een casus op volgens afgesproken richtlijnen
  • geeft de wetenschappelijke achtergrond vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën en ernstige zorgsituaties
  • lost casussen op vanuit de voedingszorgprincipes bij invasieve therapieën of bij ernstige zorgsituaties

interpersoonlijk - zorg voor omgeving

  • voert de bereiding van de zelfontwikkelde receptuur op een verzorgde en smakelijke manier uit
  • integreert de verschillende vakgebieden in een belevingsgerichte en biopsychosociaal verantwoorde klinische voedingszorg met behulp van gegeven casus

Leerinhoud

voor het facet "klinische diëtetiek en casuïstiek":

In dieetleer en casuïstiek wordt het diabetesdieet opnieuw doorgenomen en worden hierop toepassingen gemaakt om deze leerstof op te frissen o.a. voor het werken met de ruilwaarden en omdat dit een basisdieet is dat met veel andere diëten wordt gecombineerd. We gaan dan verder met diëten rond nefrologie, immunologie, metabole aandoeningen en mucoviscidose. We gaan hierbij ook een aantal combinatiediëten bekijken en opstellen a.d.h.v. voedingsanamneses. Een groot deel van de lessen wordt gegeven door gastlectoren van het UZA. Verder worden nog 2 hoorcolleges besteed aan het uitwerken door studenten van verschillende diëten waarbij een voedingsinterventie belangrijk is. De studenten krijgen een basistekst waarvan zij de essentie weergeven aan collega/student/diëtisten aan de hand van uitgeschreven documenten en een PPT. Zij stellen aan de hand hiervan een behandelprotocol op, maken een goede keuze/minder goede keuze lijst en geven algemene richtlijnen voor de patiënt. 

Voor het facet "klinische voedingszorg":

Nutritionele intake in de medisch intensieve geneeskunde (M.I.G.)
Enteraal Voeding- en vochtbeleid in de M.I.G.
Parenteraal vocht- , electrolyten en TPN-beleid in de M.I.G.
Casuïstiek in de M.I.G.
Ontwikkelingen in Evidence Based Diëtetiek
Invasieve therapieën en voedingszorg
Ernstige zorgsituaties en voedingszorg
Beleid en organisatie van voedingszorg in klinische settings

Voor het facet "experimenteel kooklab":

De nadruk ligt op de praktijk: specifiek voedingsadvies opstellen, recepten uitwerken en bereiden voor diverse combinatiediëten.

Voor het facet "PVO en skillslab":

Gedragsverandering: een praktijkvoorbeeld analyseren
Voeding-en dieetbegeleiding en gedragsverandering: hoe samenvoegen
Casussen uit de praktijk van combinatiediëten in theorie uitwerken en praktisch uitvoeren in een rollenspel


Studiematerialen (tekst): Verplicht

voor het facet "klinische diëtetiek en casuïstiek":

cursus

cursus 'Dieetleer van de volwassene' + 'Dieetleer van zuigeling en kind- auteur: Adam Marleen en Sofie Van Laer- Artesis Plantijn Hogeschool
cursus 'Dieetleer en casuïstiek' - auteur: Van Laer Sofie - Artesis Plantijn Hogeschool
dieetbehandelingsrichtlijnen, Elsevier Gezondheidszorg
Informatorium voor voeding en diëtetiek, Bohn - Stafleu - van Loghum
Individueel cursusmateriaal van de gastlectoren
PEN (Practice Based Evidence in Nutrition) (via databanken EMI

referentiemateriaal

Belgische Voedingsmiddelentabel, NUBEL, ISBN 97890743 62009, 2009
Nederlandse Voedingsmiddelentabel, NEVO - tabel, ISBN 90 5177 038 3, 2011
Brochure 'Voedingsaanbevelingen voor België' Hoge Gezondheidsraad, 2009
Brochure 'Maten en gewichten, handleiding voor gestandaardiseerde kwantificering van voedingsmiddelen in België', Hoge Gezondheidsraad, ISBN 76994 06 4, 2005
Coëlho Zakwoordenboek der Geneeskunde, Jochems & Joosten, Elsevier, ISBN 90-6228-322-5
nutritionele software
AP VD richtlijn
AP VD kennislijn
eenvoudig rekentoestel

Voor het facet "klinische voedingszorg":

cursus

Individueel cursusmateriaal van de gastlectoren
Casuïstiek
Dieetbehandelingsrichtlijnen, Elsevier Gezondheidszorg
Informatorium voor voeding en diëtetiek, Bohn - Stafleu - van Loghum

referentiemateriaal

Relevant referentiemateriaal voor de voedingszorg (dieetvoeding en enterale voeding
Aangereikt referentiemateriaal: Formuleboekje voedingszorg’ en ‘Biochemische parameters voor de diëtist’
Belgische Voedingsmiddelentabel, NUBEL, ISBN 97890743 62009, 2009
Nederlandse Voedingsmiddelentabel, NEVO - tabel, ISBN 90 5177 038 3, 2011
Brochure 'Voedingsaanbevelingen voor België' Hoge Gezondheidsraad, 2009
Coëlho Zakwoordenboek der Geneeskunde, Jochems & Joosten, Elsevier, ISBN 90-6228-322-5
nutritionele software
AP VD richtlijn
AP VD kennislijn
Eenvoudig rekentoestel


Voor het facet "experimenteel kooklab":

cursus

Cursus ‘Experimenteel kooklabo’ – auteur: Marleen Adam – Artesis Plantijn Hogeschool 2016 - 2017
Cursus 'Dieetleer van de volwassene' - auteur: Marleen Adam en Sofie Van Laer - Artesis Plantijn Hogeschool 2015 -2016
Cursus 'Dieetleer van zuigeling en kind'' - auteur: Marleen Adam en Sofie Van Laer - Artesis Plantijn Hogeschool 2015 - 2016
Cursus 'Klinische diëtetiek' - samenstelling: Sofie Van Laer et. al. - Artesis Plantijn Hogeschool 2016-2017                                                           Cursus 'PVO en consultatietecnieken' - auteur Inge De Ridder - Artesis Plantijn Hogeschool 2016 - 2017

referentiemateriaal

Belgische voedingsmiddelentabel, NUBEL, ISBN 9789074362009, 2009.
Nederlands voedingsstoffenbestand, NEVO - tabel, ISBN 90-5177-037-5, 2011.
Brochure 'Voedingsaanbevelingen voor België', hoge Gezondheidsraad, 2009
'Maten en gewichten', handleiding voor gestandardiseerde kwantificering van voedingsmiddelen in België, ISBN 76994-06-4, 2005
nutrioneel voedingsberekeningsprogramma
Tijdschriften uit de bibliotheek
didactische voedingswinkel
Coëlho Zakwoordenboek der Geneeskunde, Jochems & Joosten, Elsevier, ISBN 90-6228-322-5
Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium, Belgisch centrum voor farmacotherapeutische informatie 2011
Eenvoudige rekenmachine
kookboeken

Voor het facet "PVO en skillslab":

cursus

handouts van de gebruikte presentaties
cursus PVO en consultatietechnieken- auteur Meghan Bauwens - Artesis Plantijn Hogeschool
video moeilijke gespreksituaties
video lastige gesprekstechnieken (diëtetisch consult)
hoofdstuk MI - informatorium Voeding en Diëtetiek
logboek

referentiemateriaal

nutrionele software
AP VD richtlijn
AP VD kennislijn                                                                                                                                                                                                          cursus klinische diëtetiek en casuïstiek - auteur Sofie Van Laer - Artesis Plantijn Hogeschool
cursus klinische voedingszorg - auteur Marijke Meeusen - Artesis Plantijn Hogeschool 2015-2016 



Onderwijsorganisatie

Examentijd
Voorziene tijd voor toetsing3,50 uren
Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges45,50 uren
Practicum en/of oefeningen35,00 uren
Vormen van groepsleren
Werkplekleren en/of stage
Werktijd buiten de contacturen176,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
AcademiejaarVaardigheidstoets hands off65,00schriftelijk examen over klinische diëtetiek en casuïstiek en klinische voedingszorg
VD richtlijn mag op het examen gebruikt worden
AcademiejaarVaardigheidstoets simulatie35,00Zie Toetsing (tekst).
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets hands off65,00schriftelijk examen over klinische diëtetiek en casuïstiek en klinische voedingszorg
VD richtlijn mag op het examen gebruikt worden
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets simulatie35,00Voor praktijkdeel kan een deelcijfer < 10 niet worden overgedragen naar de 2de zittijd, zoals vermeld in het OER. De student krijgt hiervoor een vervangtaak

Toetsing (tekst)

Bij de start van elk skillslab wordt er een korte schriftelijke test betreffende de casuïstiek en theorie van de behandelde casus.

Voor het experimenteel kooklab en PVO en skillslab kan het deelcijfer < 10 niet worden overgedragen naar de 2de zittijd, zoals vermeld in het OER. De student krijgt hiervoor een vervangtaak. Voor PVO bestaat de vervangtaak uit een skillslabsessie (voorbereiden casus + gesprek).

Laattijdig indienen van de taken resulteert in een 0 score voor het deelexamen.

Bij elke afwezigheid behaalt de student een 0 score op het betreffende deelexamen.
De student die omwille van medische redenen of overmacht een deelexamen (labsessie) mist, kan die inhalen onder de hierna volgende voorwaarden:
• De student heeft zijn afwezigheid binnen de 2 kalenderdagen na het gemiste deelexamen meegedeeld aan de betrokken lector.
• De student bewijst de reden van zijn afwezigheid op een deelexamen waarvoor hij een inhaalsessie wil aanvragen, met een geldig medisch attest, zoals omschreven onder begripsbepaling nr. 44 of het nodige bewijsmateriaal voor de overmachtssituatie. De student maakt praktische afspraken met de betrokken lectoren.

Deelexamens die om didactische of organisatorische redenen niet kunnen ingehaald worden, geven geen recht op een inhaalsessie.

Bij meerdere gewettigde afwezigheden contacteert de student het opleidingshoofd.

Conform het OER wordt voor dit opleidingsonderdeel de beoordeling “Fail” (code “F”) toegekend bij afwezigheid vanaf 20% van de lesactiviteiten, tenzij de student recht heeft op een inhaalsessie. Een code 'F' voor een deelexamen resulteert in een code 'F' voor het gehele opleidingsonderdeel. Meer informatie over de code 'F' lees je in art. 14.5 van het onderwijs- en examenreglement (www.ap.be).

Studenten die de voorbereidende taken onvoldoende hebben uitgevoerd worden niet toegelaten tot de praktijksessie. De student haalt 0 voor de gemiste sessie.