geslaagd of getolereerd voor Methoden en onderzoek 1.

Als voedingsdeskundige/diëtist ga je problemen ‘evidence based’ aanpakken: voor een bepaald probleem (casus) ga je in de wetenschappelijke vakliteratuur op zoek naar relevante en correcte informatie (‘evidence’ staat hier voor de resultaten van wetenschappelijk onderzoek van een vergelijkbaar probleem) zodat je de oplossing van het probleem (behandeling van de casus) met wetenschappelijke correcte argumentatie kan onderbouwen.
Met de lessenreeks ‘Methoden en onderzoek’ krijg je inzicht in de statistische begrippen en technieken die je nodig hebt bij het lezen van en meewerken aan wetenschappelijkonderzoek (nutritioneel epidemiologisch onderzoek). Je zal bovendien ook leren om relevante artikels op te zoeken (Engelstalige vakliteratuur) en de inhoud ervan te interpreteren.
We gaan dieper in op het formuleren van onderzoeksvragen, het meten van ‘voedingsgedrag’ van een bepaalde doelgroep (vragenlijsten), het beschrijven van de kenmerken van een populatie en de statistische achtergrond van diagnostiek.
We bekijken hoe je ‘associaties’ tussen verschillende kenmerken kan aantonen en leer je statistiek gebruiken als hulpmiddel bij het valideren van meetmethoden.
We gaan ook in op kwaliteitscontrole binnen een bedrijf.
Tenslotte leer je om onderzoeksvragen op basis van een steekproef te beantwoorden: hypothesetesten. We bekijken ook de concrete toepassing van deze technieken in de vakliteratuur en je leert de statistiek van een wetenschappelijk onderzoeksartikel grondig analyseren.

Meten van gezondheid en ziekte
Voedingsepidemiologie: wat en doel, groep vs. individu
Epidemiologische studies met voorbeelden
Observationeel (beschrijvend – analytisch) vs. interventie (RCT – community based)
Meta-analyse

kansrekenen met gegevens gerangschikt in frequentietabellen (kans, risico, odds, prevalentie, incidentie)
diagnostiek, screening en cutoff
interpretatiefouten bij referentiewaarden
kansrekenen met gegevens gerangschikt in een (2×2)-frequentietabel: associatiematen : RR, AR en OR - diagnostiek (Se, Sp en PV);

bespreking artikel ‘An obervational study of screening for malnutrition in elderly people living in shelterd accomodation’, Vragenlijsten ouderenzorg vb. MNA
oefeningen associatiematen en diagnostiek

associatie : Spearman en Pearson correlatie, oefeningen

lineaire regressie; oefeningen op correlatie en regressie

methodevergelijking methodevergelijking (plots) (kappa-waarde); diagnostiek en cutoff
validatie van meetmethoden en schriftelijke voedingsanamnesetechnieken
herhaalbaarheid, reproduceerbaarheid, precisie, oefeningen (gemengd) : associatie , correlatie, regressie, methodevergelijking en validatie
Bland-Altman-plots
Quality Control Six Sigma - Controlekaarten

hypothesetesten: Inleiding hypothesetesten: verdeling een steekproefgemiddelde; formuleren hypothesen (vanuit de onderzoeksvragen); hypothesetesten op µ en sigma (1 steekproef); verband met betrouwbaarheidsinterval; oefeningen
mogelijke fouten bij hypothesetesten; binomiale verdeling en z-test op ?; oefeningen
X²-test

Paarsgewijze hypothesetesten: variantie-analyse: one-way-ANOVA - Bonferroni
Herhalingsoefeningen hypothesetesten (gemengd) . Bespreken artikels

Voorbeelden van deel “methods” of “statistics” uit vakliteratuur
lezen en interpeteren van de resultaten van statistische verwerking van ‘derden’; omgaan met ‘onbekende’ (= niet in de les geziene) statistische methoden

Opzetten van een wetenschappelijk onderzoek:
Formuleren van onderzoeksvragen en hypothesen
Ontwikkelen en keuze onderzoeksdesign
ontwikkelen instrumenten voor wetenschappelijk onderzoek
Vertalen van onderzoeksvragen: ontwikkelen/keuze van een vragenlijst als meetinstrument;
opstellen van ‘codeboek’ en ‘datamatrix’ voor een onderzoek;
Meten van voedselinname (nutriënten, voedingsmiddelen, voedingsmiddelengroepen, voedingspatroon): FFQ, 24h-recall, dietary history (groepsniveau vs. anamnese)- Cronbach alfa
Interpretatie en opzetten van epidemiologisch onderzoek: confounding, multi-causaliteit, matchen, stratificatie, missing values, interpretatie regressie en andere testen, cross-over, NNT,…
Literatuuronderzoek (gebruik van AP sjablonen)
Publiceren van wetenschappelijk onderzoek (indeling, peer-review,impactfactor) (Praktisch inoefenen: zie seminarie “Evidence based”)

cursus ‘methoden en onderzoek 2’ – auteur: Veerle Van Vlaslaer en Koen Vanherle - AP Hogeschool
formuleboekje ‘methoden en onderzoek’ – auteur: Veerle Van Vlaslaer - Plantijn Hogeschool
een rekenmachine
wetenschappelijke artikels (EJCN, journal of human nutrition,…) in cursus en op e-campus
wetenschappelijke databanken op internet
VD-AP Richtlijn en Kennislijn

aanvullend in de bib

‘Medical statistics at a glance’ van Petrie en Sabin (ISBN 0632050756) - 2000
‘Nutritional epidemiology’ Walter Willett (ISBN 0195122976) - 1998
‘epidemiologisch onderzoek’ Bouter en Van Dongen (ISBN 9031330981) - 2000
‘enquêteren en gestructureerd interviewen’ Baarda-de Goede-Kalmijn (ISBN 902073086X) – 2000
‘De vragenlijst’ Joep Brinkman (ISBN 9001166261) – 2009 (2de druk)
‘understanding clinical papers’ Bowers-House-Owens (ISBN 047148976X) - 2001
‘biostatistics (a foundation for analysis in the health sciences)’-Daniel (ISBN 0471163864)
‘fundamentals of biostatistics’-Rosner (ISBN 0534209408)

LEERSTOF SEMESTER 1 (=cursus semester 1):
Meten van gezondheid en ziekte
Voedingsepidemiologie & Epidemiologische studies
kansrekenen , diagnostiek, screening en cutoff
interpretatiefouten bij referentiewaarden
kansrekenen in een (2×2)-frequentietabel: associatiematen : RR, AR en OR - diagnostiek (Se, Sp en PV);
associatie : Spearman en Pearson correlatie, oefeningen
lineaire regressie; oefeningen op correlatie en regressie
methodevergelijking methodevergelijking (alle statistische testen en plots) diagnostiek en cutoff
validatie van meetmethoden en schriftelijke voedingsanamnesetechnieken


LEERSTOF SEMESTER 2 (=cursus semester 2):
hypothesetesten: Inleiding hypothesetesten: verdeling een steekproefgemiddelde; formuleren hypothesen (vanuit de onderzoeksvragen); hypothesetesten op µ en sigma (1 steekproef); verband met betrouwbaarheidsinterval; oefeningen
mogelijke fouten bij hypothesetesten; binomiale verdeling en z-test
Paarsgewijze hypothesetesten: variantie-analyse: one-way-ANOVA – Bonferroni; omgaan met ‘onbekende’ (= niet in de les geziene) statistische methoden
Opzetten van een wetenschappelijk onderzoek:
Formuleren van onderzoeksvragen en hypothesen; Ontwikkelen en keuze onderzoeksdesign ;
ontwikkelen instrumenten voor wetenschappelijk onderzoek; een vragenlijst als meetinstrument;
Meten van voedselinname
Quality Control Six Sigma – Controlekaarten
Publiceren van wetenschappelijk onderzoek (indeling, peer-review,impactfactor)
Interpretatie en opzetten van epidemiologisch onderzoek: confounding, multi-causaliteit, matchen, stratificatie, missing values, interpretatie regressie en andere testen, cross-over, NNT,…