Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Koninklijk Conservatorium Antwerpen
campus Desguinlei
Desguinlei 25 - 2018 Antwerpen
T +32 3 244 18 00 - F +32 3 238 90 17
conservatorium@ap.be
Communicatie24266/1633/1819/1/29
Studiegids

Communicatie

24266/1633/1819/1/29
Academiejaar 2018-19
Komt voor in:
  • Specifieke lerarenopleiding muziek
In andere opleidingen:
  • Master in de muziek als Communicatie
  • Specifieke lerarenopleiding dans als Communicatie
  • Specifieke lerarenopleiding drama als Communicatie
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 3 studiepunten
Men kan dit opleidingsonderdeel niet volgen binnen een
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Titularis: De Hondt Eva
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 11.03.2019 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid: Voor dit opleidingsonderdeel moet je slagen (wordt nooit gedelibereerd).
Totale studietijd: 90,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Onderwijsorganisatie (tekst)

Groepslessen

Begincompetenties (tekst)

  • Beantwoorden aan de toelatingsvoorwaarden voor de Specifieke Lerarenopleiding Muziek.
  • Voor Nederlandstalige studenten: geen beginniveau vereist. Voor anderstalige studenten: een degelijke beheersing van de Nederlandse taal (gesproken en geschreven/ actief en passief) niveau B2.

Eindcompetenties (tekst)

FG1 1.1 De leerkracht kan de beginsituatie van de leerlingen en de leergroep achterhalen.
De student analyseert processen die een rol spelen in de waarneming van anderen.
FG1 1.5 De leerkracht kan aangepaste werkvormen en groeperingsvormen bepalen.
De student benoemt de werkvormen die het communicatieproces in een onderwijscontext vergemakkelijken.

FG2 2.1 De leerkracht kan in overleg een positief leefklimaat creëren voor de leerlingen in klasverband en op school.
De student past theoretische communicatiemodellen toe in case-study's uit de onderwijscontext. De student beheerst verbale en non-verbale vaardigheden voor een efficiënte communicatie.
FG2 2.3 De leerkracht kan door attitudevorming leerlingen op individuele ontplooiing en maatschappelijke participatie voorbereiden.
De student herkent het belang van een positieve communicatie met en door de leerlingen.
FG2 2.6 De leerkracht kan hetfysieke en geestelijke welzijn van de leerlingen bevorderen.
De student beschrijft methoden om positieve feedback te geven. De student herkent assertief, agressief en subassertief gedrag.

FG4 4.1 De leerkracht kan een gestructureerd werkklimaat bevorderen.
De student benoemt werkvormen die een gestructureerd werkklimaat bevorderen.
FG4 4.3 De leerkracht kan op correcte wijze administratieve taken uitvoeren.
De student past een heldere en correcte schriftelijke communicatie toe.
FG4 4.4 De leerkracht kan een stimulerende en werkbare klasruimte creëren, rekening houdend met de veiligheid van de leerlingen.
De student benoemt werkvormen die een stimulerende klasruimte creëren.

FG5 5.3 De leerkracht kan het eigen functioneren ter discussie stellen en bijsturen.
De student analyseert zichzelf als communicator.

FG6 6.2 De leerkracht kan met ouders of verzorgers communiceren over het kind in de school op basis van overleg met collega's of externen.
De student past op een passende wijze verschillende vormen van feedback toe (neutraal, negatief, positief).
FG6 6.3 De leerkracht kan in overleg met het team, communiceren met de ouders of verzorgers over het klas- en schoolgebeuren, rekening houdend met de diversiteit van de ouders.
De student past op een passende wijze verschillende vormen van feedback toe (neutraal, negatief, positief).
FG6 6.5 De leerkracht kan in Standaardnederlands of naargelang van de context in een ander passend register, adequaat in interactie treden met ouders en verzorgers.
De student kan een specifiek publiek toespreken met aandacht voor een correct taalgebruik, goede overdracht en de te bereiken doelstelling.

FG7 7.1 De leerkracht kan overleggen en samenwerken binnen het schoolteam.
De student analyseert vergadertechnieken.
FG7 7.2 De leerkracht kan binnen het team over een taakverdeling overleggen en de afspraken naleven.
De student analyseert methoden om op een efficiënte manier te vergaderen en te coördineren.
FG7 7.5 De leerkracht kan in Standaardnederlands adequaat in interactie treden met alle leden van het schoolteam.
De student kan een specifiek publiek toespreken met aandacht voor een correct taalgebruik, goede overdracht en de te bereiken doelstelling.

Leerdoelen

Zie 'Eindcompetenties (tekst)': de leerdoelen werden onmiddellijk gekoppeld aan de functionele gehelen of basiscompetenties van de leraar.

Leerinhoud

De cursus communicatie wil de leraar in opleiding:

  • Inzicht doen verwerven in de manier waarop mensen elkaar voortdurend beïnvloeden in hun communicatie. Hoe verloopt het communicatieproces? Wanneer verloopt het efficiënt? Wanneer niet? Wat zijn de oorzaken? Om hier inzicht in te verwerven zullen een aantal communicatietheorieën aangereikt worden. Deze theorieën vormen de theoretische basiskennis van de cursus. De theoretische inzichten worden getoetst aan de hand van praktische oefeningen en rollenspelen.
  • Inzicht doen verwerven in de eigen manier van communiceren met verschillende partners (leerlingen, ouders, collega’s, leidinggevenden, ….). Wanneer communiceer ik adequaat of net niet? Hoe komt dit? Wat zijn mijn valkuilen? Concrete tools worden aangereikt om het communicatieproces vlotter, bewuster en efficiënter te laten verlopen.
  • Concrete vaardigheden aanreiken op het gebied van spreek- en stemtechniek en spreken voor een groep. De leraar in opleiding leert zijn/haar stem en spraak beter beheersen, en leert om met zelfvertrouwen, uitstraling en overtuiging voor een groep spreken.

LEERINHOUDEN met een rechtstreekse link naar de leerdoelen en de eindcompetenties:

  • Bespreking van waarnemen/oberveren, beschrijven/interpreteren, verbale/non-verbale/paraverbale taal. Theoretische kaders en case-study's.
  • Bespreking van groepsdynamica en efficiënt klasmanagement (gebruik van ruimte, tijd en groepsvormen). Theoretische kaders en case-study's.
  • Analyse van het communicatieproces (theoretische kaders van o.a. syteembenadering van Watzlawick, communicatieniveaus van Schulz von Thun, en Roos van Leary). Bespreking en toepassing van de LOOPGAAS-methode, actief luisteren, geweldloze communicatie, en conflicthanteringsstijlen. Theoretische kaders en case-study's.
  • Analyse van methoden om positieve feedback te geven, en van assertief, agressief en subassertief gedrag.
  • Bespreking van efficiënt klasmanagement (tijd en ruimte).
  • Analyse van een goede opbouw van een mail/brief naar ouders/collega's/directie/externe partners.
  • Formulering van eigen communicatiestijl en verbeterpunten. Plenaire bespreking.
  • Analyse en toepassing van verschillende vormen van feedback (neutraal, negatief, positief).
  • Analyse en toepassing van eutoon spreken, met aandacht voor houding, stem, resonantie, articulatie, uitspraak AN en expressie. Tips & tricks om op een overtuigende manier voor een publiek te spreken.
  • Analyse van de verschillende aspecten van efficiënt vergaderen. Bespreking van do's & don'ts van de coördinator.
  • Analyse en toepassing van eutoon spreken, met aandacht voor houding, stem, resonantie, articulatie, uitspraak AN en expressie. Tips & tricks om op een overtuigende manier voor een publiek te spreken.

Studiematerialen (tekst): Verplicht

Cursus (via het elektronische leerplatform).

Studiematerialen (tekst): Aanbevolen

1. GARDNER, H., Soorten Intelligentie, uitgeverij Nieuwezijds,2010

2. GARDNER, H., The unschooled Mind, how Children think and how Schools should teach, Basis Books, New York 2011

3. GOLEMAN, D., Emotionele intelligentie. Emoties als sleutel tot succes. Amsterdam, Antwerpen, Uitgeverij Contact, 1997.

4. GORDON, T., Beter omgaan met kinderen. De nieuwe manier van samenwerken op school en thuis. Amsterdam/ Brussel, Elsevier, 1979.

5. HOLZHAUER, Communicatie. Theorie en Praktijk. Schoonhoven, Academic Service, 2003 (2de druk).

6. MARMET, O. & MEYER, A., Kleine sociale psychologie. Baarn, Intro, 1999 (zesde druk)

7. OOMKES, F.R., Communicatieleer. Amsterdam/Meppel, Uitgeverij Boom, 1995.

8. VAN CRAEN, W., Omgaan met anderen : een communicatiekunst. Leuven, Acco, 2005 (4de herziene uitgave).

9. VAN DEN BROECK, H., Opvoeden in de klas. Wegwijzer voor leerkrachten. Tielt, Lannoo, 1998.

10. VAN MOSSEVELDE, E., De klas in de hand. Omgaan met en (bege)leiden van leerlingen. Leuven, Acco, 1997.

11. VAN MOSSEVELDE, E., Pubers in de klas. Hoe blijf je hen de baas? Leuven, Acco, 1999.

12. VERCKENS, J. P., Communicatievaardigheden. Leuven, Apeldoorn, Garant, 1999.

13. VERLIEFDE, E. & STAPERT, M., De kunst van het luisteren. Communiceren met kinderen op school en thuis. Leuven, Acco, 2003

14. WOLTJER, C. & JANSSENS, H., Hoe ga je om met kinderen op school? Groningen, Wolters Noordhoff, 2000

15. P. SAS, C. DE CLERCQ, Als je veel moet praten. Deel 1: stempedagogiek. Garant
Uitgevers n.v., Leuven-Apeldoorn, 1996

16. T. DINGER, M. SMIT, C. WINKELMAN, Expressiever en gemakkelijker spreken. Uitgeverij
Coutinho, Bussum, 1998

17. V. MERTENS, Spreken voor publiek. Garant Uitgevers n.v., Leuven-Apeldoorn, 1998

18. K. WIERTZEMA, P. JANSEN, Doelmatig communiceren: spreken in het openbaar.
Uitgeverij Coutinho, Bussum, 2000

19. A.M. ELDAR, Spreken en zingen. Van Gorcum, Assen/Maastricht, 1986

Onderwijsorganisatie

Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges30,00 uren
  • Duur: Semester
Werktijd buiten de contacturen60,00 uren
  • Duur: Academiejaar

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Semester 2Vaardigheidstoets hands off10,00
Semester 2Vaardigheidstoets simulatie30,00
Semester 2Vaardigheidstoets simulatie permanent (Permanente evaluatie)60,00
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets hands off40,00
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets simulatie60,00

Toetsing (tekst)

60% vaardigheidstoets simulatie permanent (P)
Er is een minimum van 2/3 aanwezigheid vereist.

Bij minder dan 2/3 aanwezigheid in de lessen krijgt de student 0/20 voor de toetsvorm permanente evaluatie. Voor de toetsvorm permanente evaluatie is geen tweede examenkans mogelijk. Het cijfer voor de toetsvorm permanente evaluatie van de eerste examenperiode wordt overgedragen naar de tweede examenperiode. Alleen voor toetsvormen niet permanent is een tweede examenkans mogelijk.

40% examenopdracht (E), d.i.:

Vaardigheidstoets simulatie:

  • 10 % schriftelijke reflectie-opdracht (bespreking van 2 case-study's, gestaafd door leerstof van de cursus communicatie)
  • 20% praktische oefening ‘spreken voor een groep’ (voorstel project op personeelsvergadering, presentatie mini-concert, of toelichting voor ouders en leerlingen op infomoment) met aandacht voor een correcte spreek- en stemtechniek, een boeiende en goed opgebouwde inhoud en een goede overdracht

Vaardigheidstoets hands off:

  • 10 % schrijfopdracht: antwoord formuleren op een ‘lastige e-mail’, met aandacht voor positieve, efficiënte en stilistisch correcte communicatie

Tweede zittijd:

60% Vaardigheidstoets simulatie:

  • 20 % schriftelijke reflectie-opdracht (bespreking van 2 case-study's, gestaafd door leerstof van de cursus communicatie)
  • 40% praktische oefening ‘spreken voor een groep’ (voorstel project op personeelsvergadering, presentatie mini-concert, of toelichting voor ouders en leerlingen op infomoment) met aandacht voor een correcte spreek- en stemtechniek, een boeiende en goed opgebouwde inhoud en een goede overdracht

40% Vaardigheidstoets hands off:

  • 40 % schrijfopdracht: antwoord formuleren op een ‘lastige e-mail’, met aandacht voor positieve, efficiënte en stilistisch correcte communicatie