Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Gezondheid en Welzijn
campus Spoor Noord Noorderplaats
Noorderplaats 2 - 2000 Antwerpen
gw@ap.be
Groepsdynamische werkvormen 425174/1924/2021/1/38
Studiegids

Groepsdynamische werkvormen 4

25174/1924/2021/1/38
Academiejaar 2020-21
Komt voor in:
  • Bachelor in de orthopedagogie, trajectschijf 2
    Keuzepakket:
    • Palet orthopedagogie Bachelor 2
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 3 studiepunten
Co-titularis(sen): Geerts Inneke
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.03.2021 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 78,00 uren

Volgtijdelijkheid

binnen trajectschijf 1 al minstens 40 studiepunten afgewerkt hebben.

Korte omschrijving

Groepsdynamica in de praktijk
Ben jij klaar om de uitdaging aan te gaan?

Groepsprocessen zijn zeer interessant en belangrijk als bedding en voedingsbodem voor individuele en sociale processen. Hoe kunnen we die bedding steviger maken, inspirerend en uitdagend? Wat zijn elementen die bij de vorming van een groep en in het verdere verloop van een groepsproces mee kunnen spelen? Deze en andere kernvragen stellen we ons in dit opleidingsonderdeel. We onderzoeken samen al doende hoe we processen kunnen ondersteunen, bevorderen, helen. Basistheorie geeft een kader waar de begeleider iets kan aanreiken om een positieve evolutie in de groep en individueel inzicht te faciliteren.

Uitdagende leersituaties worden aangeboden. Vanuit verschillende groepssituaties uit het werkveld en de specifieke noden / interesses / talenten van de individuele cliënten kan een methodiek gekozen worden van waaruit een planning kan uitgewerkt worden met doelen op korte en lange termijn. Het doel is om via creatieve of actieve werkvormen te komen tot een positief groepsklimaat.

Hierbij kan men volgende focus centraal zetten: Groepsdynamisch werken - Individueel proces en groepsproces verbinden - Samen leven en samen werken als bedding voor groei, emancipatie en evolutie - Groepsdruk en groepscohesie / Verbinding en differentiatie - Opbouw van een goede teambuilding en passende reflecties bij de leerervaringen.

Begincompetenties (tekst)

De student past de spellings-en grammaticaregels correct toe in verslaggeving.
De student refereert conform de APA- normen.

OLR-Leerdoelen (lijst)

De PBA orthopedagogie ondersteunt, begeleidt, organiseert en coördineert wonen, werken, leren en vrije tijd in de dagdagelijkse context. Hij doet dit op een methodische en duurzame wijze, met aandacht voor creativiteit en innovatie. Hij neemt bewust initiatieven om de ontwikkelingskansen en kwaliteit van leven/bestaan te garanderen.
De student motiveert de keuze voor een methodiek, afgestemd op zowel de groepsdynamische doelen als de individuele noden
De PBA orthopedagogie stuurt zijn (ortho)(ped)agogisch handelen bij aan de hand van kritische (zelf)reflectie, actuele inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en regionale, Europese en internationale evoluties.
De student reflecteert over zijn eigen rol in het groepsproces, zowel als deelnemer dan als begeleider
Hij draagt bij tot de analyse van de ondersteuningsvraag en begeleidt op actieve wijze mee het proces van handelingsplanning. Op basis van zijn (ortho)(ped)agogische kennis selecteert de PBA orthopedagogie doelen en geschikte methodes in overleg met de belanghebbenden.
De student formuleert groepsdynamische doelen vanuit de groepsanalyse
De student verbindt individuele noden met de groepsdynamische doelen in de begeleiding van een groepsproces
De PBA orthopedagogie werkt (interdisciplinair) samen en communiceert, ook in complexe en gespecialiseerde contexten, helder en respectvol met zijn cliënt, het cliëntsysteem, collega’s en externen.
De student presenteert zijn reflecties over het doorlopen groepsproces en de mogelijke groepsdynamische werkvorm(en) voor een opgelegde casus
De PBA orthopedagogie creëert in samenspraak met de cliënt en het cliëntsysteem een stimulerend klimaat voor diens emotionele, sociale, cognitieve, en motorische ontwikkeling.
De student analyseert de groepsdynamiek van een situatie vanuit een groepsdynamisch kader
De student begeleidt aspecten van het groepsdynamisch proces bij een groep
De student hanteert kennis en inzicht rond de fasen van groepsvorming

Leerinhoud

Theorie:
• Wat is een groep?
• Wat is groepsdynamica?
• Begeleiden van groepen en bevorderen van interactie
• Prestatie/product versus Proces en Procedure
• Groepsontwikkeling bij kinderen, jongeren, volwassenen
• Identiteitsvorming en rollen binnen een groep
• Fasen in groepsontwikkeling
• Groepsnormen en groepswaarden
• Leiding geven tegenover eigen leiderschap
• Soorten groepen
• Afronding, afscheid en evaluatie

Toepassingen van …
• De 3 p’s : proces, product, procedure
• Comfort, stretch, stress
• ‘Cyclus van ervarings- en veranderingsprocessen’ volgens het Gestalt Institute of Cleveland
• Kernkwadranten in de groep
• Axenroos / Roos van Leary
• Begeleiden van groepsprocessen in verschillende contexten


Methodieken: een greep uit …
• New Games en Street Sports in teambuilding
• Talentenspelen voor alle leeftijden
• Outward bound / Nature / La Strada / Back to basics groepsopdracht/groepstocht
• Groepsdynamisch werken zonder veel middelen / met waardevol kosteloos materiaal
• Feestelijk samen eten … onder voorwaarden …
• …

Studiematerialen (tekst): Verplicht

Digitaal leerplatform:
• Studiewijzer + extra documenten

Handboek:
• Luitjes, M., & de Zeeuw-Jans, I. (2017). Ontwikkeling in de groep. Groepsdynamica bij kinderen en jongeren. Bussum: Coutinho.

Onderwijsorganisatie

Examentijd
Voorziene tijd voor toetsing4,00 uren
Werkvormen
Practicum en/of oefeningen24,00 uren
Werktijd buiten de contacturen50,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
AcademiejaarProjectopdracht100,00Groepsopdracht met individuele correctie:
De student werkt in groep een casus uit met een groepsdynamische ondersteuningsvraag. De basis van de casus wordt opgegeven door de lector en wordt verder uitgediept door de groep. De begeleiding van de casus moet de studentgroep uitwerken aan de hand van groepsdynamische thema’s en logica. Het resultaat van het groepswerk wordt in een presentatie gegeven aan de klasgenoten. In deze projectopdracht komen volgende rubrieken aan bod:
- 5% Beschrijving casus en context
- 15% Motivering keuzes en opbouw van de activiteiten en link met theorie Groepsdynamica
- 40% Activiteiten (in totaal 4u) volledig uitgeschreven in gekend activiteitenkader
- 10% Keuze deelactiviteit voor effectieve begeleiding aan medestudenten tijdens presentatie
- 20% Algemene analyse groepsproces rond deze opdracht, met verwijzing naar theorie Groepsdynamica
- 10% Beschrijving van het individuele eigen aandeel in het groepsproces en het geleerde als bachelor ortho.

De schriftelijke voorbereiding van de projectopdracht wordt op minimum een week voor het examen ingediend.
Dit assessment levert geeft een groepspunt op, met individuele correctie, naargelang analyse groepsproces+ individuele analyse proces.
1. Toetsmethode: werkstuk + presentatie in groep
2. Bron: gesloten boek
3. Toetsmedium: mondeling en schriftelijk
4. Toetsmoment: momentopname op examen
5. Beoordelaar: lector
Voor taal- en vormfouten worden er binnen de opleiding orthopedagogie tot 4 punten afgetrokken op schriftelijke opdrachten .
1pt: Afspraken rond de opdracht (met bronvermelding)
1pt: Tekststructuur (& lay-out)
1pt: Formulering: doelgerichte, professionele schrijfstijl
1pt: Correcte taal


Voor alle practica geldt een verplichte aanwezigheid. Vanaf de eerste afwezigheid moet de student de afwezigheid wettigen. De student verwittigt de lector ten laatste op de dag van de afwezigheid en wettigt de afwezigheid binnen de 4 werkdagen aan de hand van een medisch attest via de module ‘Mijn afwezigheden’ in iBaMaFlex. Voor elke ongewettigde afwezigheid tijdens het practicum verliest de student 2 punten van de 20 punten.
Als je aan minder dan 10 uur van de practica deelneemt, kan je niet slagen voor het opleidingsonderdeel in de eerste examenperiode. In dit geval krijg je een nul op het totaalcijfer.
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeProjectopdracht100,00Voor de tweede examenkans worden studenten in een nieuwe groep ingedeeld en werken ze aan dezelfde competenties aan de hand van een nieuwe casus.
De student krijgt in groep een casus toebedeeld. Deze casus moet de student uitwerken aan de hand van de groepsdynamische thema's en logica.
De student presenteert in groep de kritische doorlichting van de cliëntgroep uit de casus en het plan omtrent welke acties de begeleiding kan ondernemen om de cliëntgroep uit de casus verder te helpen ontwikkelen. Ook de samenwerking in de eigen projectgroep binnen dit OLOD wordt besproken:
In deze projectopdracht komen volgende rubrieken aan bod:
- 5% Beschrijving casus en context
- 15% Motivering keuzes en opbouw van de activiteiten en link met theorie Groepsdynamica
- 40% Activiteiten (in totaal 4u) volledig uitgeschreven in gekend activiteitenkader
- 10% Keuze deelactiviteit voor effectieve begeleiding aan medestudenten of demo / videofragment tijdens presentatie
- 20% Algemene analyse groepsproces rond deze opdracht, met verwijzing naar theorie Groepsdynamica
- 10% Beschrijving van het individuele eigen aandeel in het groepsproces en het geleerde als bachelor ortho.

Indien de schriftelijke voorbereiding niet vooraf wordt afgegeven, kan de student(groep) niet deelnemen aan de presentatie. Voor taal- en vormfouten worden er binnen de opleiding orthopedagogie tot 4 punten afgetrokken op schriftelijke opdrachten .
1pt: Afspraken rond de opdracht (met bronvermelding)
1pt: Tekststructuur (& lay-out)
1pt: Formulering: doelgerichte, professionele schrijfstijl
1pt: Correcte taal

Dit assessment levert geeft dus een groepspunt op, met individuele correctie, naargelang analyse groepsproces+ individuele analyse proces

De schriftelijke voorbereiding van de projectopdracht wordt 1 week voor de presentatie ingediend.

In geval er te weinig studenten zijn om een groepje te vormen, wordt een gelijkaardige individuele opdracht voorzien. De student krijgt een opdracht die hij moet uitvoeren binnen een bestaande organisatie (bijvoorbeeld speelpleinwerking). In dat geval zal dit assessment een individueel punt opleveren.

1. Toetsmethode: werkstuk + presentatie
2. Bron: gesloten boek
3. Toetsmedium: mondeling en schriftelijk
4. Toetsmoment: momentopname op examen
5. Beoordelaar: lector