Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Het menselijk leven bestaat uit verschillende facetten. Ons welbehagen wordt bepaald door gezondheid (lichamelijk, geestelijk), woon- en leefomstandigheden, onderlinge relaties (ouders, partners, vrienden, ...), de positie op de arbeidsmarkt, ... . Deze verscheidenheid aan facetten vertaalt zich ook in de verschillende takken van de hulpverlening. Wanneer iemand geconfronteerd wordt met een probleemsituatie, is hulp op maat noodzakelijk. Dit betekent dat de hulpzoekende gespecialiseerde hulp moet krijgen. De hulpverlening mag echter niet uitsluitend vanuit een niche-perspectief verleend worden. Samenwerking tussen de verschillende takken in de hulpverlening is noodzakelijk.
Inzicht in de wereld van het recht kan de orthopedagoog ondersteunen in zijn opdracht van hulpverlening. Dit vak leidt je rond in de juridische wereld door verschillende juridische materies aan te kaarten en dit telkens vanuit een praktijkgerelateerde kijk naar de hulpverlening.
In de eerste plaats wordt er vertrokken vanuit een algemeen juridisch kader: wat is recht, welke staatsstructuren kennen we in België en op welke wijze hebben zij een invloed op de wijze waarop de hulpverlening is gereglementeerd, hoe verlopen gerechtelijke procedures?
Vervolgens worden verschillende juridische materies belicht : het staatsrecht, het personen- en familierecht, jeugdrecht, verbintenissenrecht, aansprakelijkheidsrecht, het arbeidsrecht en het strafrecht.
Binnen deze thema’s wordt er bijzondere aandacht besteed aan het onderscheid in regelgeving tussen volwassenen en minderjarigen en de specifieke regelgeving voor minderjarigen. Onder meer het verschil in behandeling in geval van een geestesziekte, strafrecht, de rechtspositie van de minderjarige.
Verder besteedt het vak aandacht aan een paar bijzondere onderwerpen. De euthanasiewetgeving, huur, schuldenregeling, ... .
Rekeninghoudende met het perspectief van de hulpverlener wordt er ook dieper ingegaan op de strafrechtelijke behandeling van de minderjarige die feiten beging (jeugddelict) en de jongere binnen een verontrustende opvoedingssituatie (VOS). In het bestek van het vak hulpverlening en recht zal er ingezoomd worden op de gerechtelijke hulpverlening. Het luik van de buitengerechtelijke hulpverlening komt aan bod in het vak hulpverlening en deontologie.
Daarnaast worden ook de verschillende actoren gesitueerd, zo onder meer de jeugdrechtbank, parket, sociale dienst. Vanuit strafrechtelijk perspectief worden de mogelijke sancties besproken, ook de alternatieve maatregelen. Er wordt ook ingezoomd op de aansprakelijkheid van de ouders.

Dit vak wordt gedoceerd aan de hand van een handboek, cursusteksten, wetenschappelijk en juridische actuele bijdragen, videofragmenten, krantenartikels, onlinewetgeving en interactief debat. Bedoeling is dat de student leert hoe regelgeving op te zoeken en te interpreteren in het kader van een hulpvraag.

- Algemene inleiding tot het recht
- Publiek recht (staatsrecht en bestuursrecht)
- Gerechtelijk recht (procedures, rechtbanken, kosteloze juridische bijstand, bemiddeling)
- Personenrecht
- Familierecht
- Verbintenissenrecht en aansprakelijkheidsrecht
- Sociaal recht (met nadruk op arbeidsrecht)
- Jeugdrecht (korte historische schets, maatregelen in het kader van de gerechtelijke hulpverlening, jeugddelict, geesteszieken, rechtspositie)
- Strafrecht

De Jonghe, I., Uyttenhove, L. & Verlinden, G. (2020). Hulpverlening en recht. Antwerpen: Intersentia.
Studiewijzer
Lesmateriaal op Digitap