Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Mens en Maatschappij
Sociologie 11229/3108/2324/1/09
Studiegids

Sociologie 1

1229/3108/2324/1/09
Academiejaar 2023-24
Komt voor in:
  • Bachelor in de orthopedagogie, trajectschijf 1
  • Bachelor in de toegepaste psychologie, trajectschijf 2
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 2de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 3de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 4-jarig programma (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket DAG/AVOND uitdovend 3TP
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 3 studiepunten
Co-titularis(sen): Van Leuvenhaege Sarah
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 1
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.10.2023 (1ste semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie/tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 78,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Korte omschrijving

Dit opleidingsonderdeel biedt een inleiding in het sociologisch denken: wat is sociologie? Vanuit welke theoretische visies kunnen we de maatschappelijke werkelijkheid benaderen? Wat is de relevantie van het sociologisch denken voor de bachelor in de orthopedagogie?

De klemtoon ligt op het bestuderen van een aantal begrippenkaders en thema’s die relevant zijn voor het beroep: socialisatie in relatie tot de historische, maatschappelijke en culturele context van mensen, (sub)culturen, sociale ongelijkheid en stratificatie, culturele diversiteit, deviant gedrag…
Op die manier verwerft de student meer inzicht in de maatschappelijke componenten van het individuele functioneren van zichzelf en van anderen en in het functioneren van de samenleving. De student kan met een sociologische bril naar actuele feiten en gebeurtenissen kijken.

OLR-Leerdoelen (lijst)

Deskundig in opvoeden begeleiden ondersteunen: Vraagverheldering en analyse ondersteuningsvraag 
De student geeft de impact van socialisatie en differentiële socialisatie bij de identiteitsvorming weer.
Deskundig in bruggen bouwen: Maatschappelijke participatie verhogen (community building) 
De student hanteert het begrippenkader en de mechanismen die verbonden zijn met socialisatie en sociale controle, cultuur en culturele diversiteit, sociale ongelijkheid, deviant gedrag, sociale verandering, sociale netwerken en groepen en de sociale structuur in de samenleving,...
De student legt uit waarom het Mattheüs-effect een negatief effect kan hebben op de effectiviteit van collectieve dienstverlening en hulpverlening.
Deskundig in veranderingsprocessen: Maatschappelijk niveau
De student geeft verschillende theorieën weer over sociale stratificatie, alsook over de betekenis en impact van sociale ongelijkheid, uitsluiting en stratificatie op de samenleving.
De student herkent de verschillende paradigma's in de sociologie in verschillende benaderingswijzen en theoretische kaders.
De student legt verbanden tussen dagelijks taalgebruik in actuele berichtgeving en zuiver taalgebruik omtrent sociologische thema's.
Cultuursensitief handelen
De student motiveert de huidige culturele diversiteit in ons samenleven m.b.t. dominante culturen, subculturen, maatschappelijke veranderingen, superdiversiteit, hyperdiversiteit, de impact van de risicosamenleving,...
De student herkent en benoemt de essentiële componenten en kenmerken van cultuur en/of maatschappelijke verandering.
Ethische vaardigheden
De student stelt kritische vragen m.b.t. gelijkheid van kansen en diversiteit in onze samenleving.

Leerinhoud

Deel I Ik en de samenleving
Op ontdekkingstocht door een bekend gebied
De samenleving als speelveld
Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog
Een eerste definitie van sociologie
De samenleving is een veld
Individu en samenleving: een strijd van goed tegen kwaad? Mogelijkheden en beperkingen
Solidariteit versus strijd - Ongelijkheid versus gelijkheid
Welk nut heeft de sociologie?
De ene bril is de andere niet
Selectieve waarneming
Referentiekaders
Eenheid in verscheidenheid, verscheidenheid in eenheid: paradigma’s in de sociologie
Deel II Sociologische blokken en bouwsels
Blokken uit de sociologische blokkendoos
Sociaal handelen
Sociale relaties
Sociale posities
Sociale rol en status
Rolattributen en statussymbolen
Een netwerk is geen groep
Sociale netwerken en groepen
Referentiegroepen
Sociale bewegingen
Moderne samenlevingen zijn altijd multicultureel
Cultuur: een patroon van waarden, normen, doeleinden en verwachtingen
De ene cultuur is de andere niet: over culturele diversiteit
Instituties en institutionalisering
Het gezin: een primaire groep en een institutie
Levenslang leren – om in het gareel te lopen?
Socialisatie
Over beïnvloeding, gezag en macht
Conformisme: gedrag zoals het hoort
Sociale controle en sociale sancties
Meer over deviantie
Deel III Sociale ongelijkheid en sociale klassen
Ongelijkheid is van alle tijden

Sociale ongelijkheid, sociale uitsluiting
De inkomensongelijkheid
Collectieve vormen van ongelijkheid
Slavernij, standen en kasten
De klassenmaatschappij
Sociale mobiliteit
Deel IV Over maatschappelijke veranderingen
Maatschappelijke verandering
Endogene en exogene factoren
Modernisering (structurele differentiatie, rationalisering, individualisering, domesticering van de natuur)
De toestand vandaag: voortzetting van het verleden of bruuske breuken?
Toegenomen welvaartspeil en demografische ontwikkelingen
Technologische ontwikkelingen en globalisering
Voortschrijdende individualisering: de risicosamenleving
Van diversiteit via superdiversiteit naar hyperdiversiteit?

Studiematerialen (tekst): Verplicht

• Vranken J. (2021). Niemand is een eiland. Een inleiding in de sociologie. Leuven: Uitgeverij Acco.
• Studiewijzer
• Leermateriaal op Digitale leeromgeving

Onderwijsorganisatie

Examentijd
Voorziene tijd voor toetsing2,00 uren
Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges25,00 uren
Werktijd buiten de contacturen51,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Een examen dat kennis en inzicht toetst.
Toetsmethode: open vragen én gesloten vragen
Bron: gesloten boek
Toetsmedium: schriftelijk
Toetsmoment: momentopname tijdens examen
Beoordelaar: lector
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Een examen dat kennis en inzicht toetst.
Toetsmethode: open vragen én gesloten vragen
Bron: gesloten boek
Toetsmedium: schriftelijk
Toetsmoment: momentopname tijdens examen
Beoordelaar: lector