Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Gezondheid en Wetenschap
Methoden en onderzoek W232072/3387/2425/1/31
Studiegids

Methoden en onderzoek W2

32072/3387/2425/1/31
Academiejaar 2024-25
Komt voor in:
  • Bachelor in de voedings- en dieetkunde, trajectschijf 1
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 7 studiepunten
Co-titularis(sen): Vanherle Koen
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.03.2025 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie/tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 182,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Korte omschrijving

Een diëtist is een evidence based gezondheidswerker. Een actief onderzoekende houding en inzicht in epidemiologie, en meer specifiek in voedingsepidemiologie, is essentieel om onderzoeksresultaten te kunnen interpreteren en implementeren in gezondheidsadvies. Kansrekenen is de basis om risico's in te schatten en associaties tussen een bepaalde blootstelling en gezondheidseffect te kwantificeren.

Een diëtist verzamelt en klasseert gegevens. Beschrijvende statistiek is het instrument dat hierbij gebruikt wordt.
Er is een sterke verwevenheid met ‘praktijkonderzoek’: de verzamelde gegevens worden daar statistisch verwerkt, geanalyseerd en geïnterpreteerd.

Smaak is een enorm belangrijk aspect van voeding. Diëtisten kunnen ingeschakeld worden in sensorieel onderzoek om de smaakbeleving van consumenten of cliënten te meten, meestal met het oog op productverbetering.

Inzicht in consumentengedrag kan bekomen worden door een aantal componenten ervan in kaart te brengen. Specifiek aandacht gaat in dit onderdeel naar het meten van interne invloeden (perceptie, motivatie, persoonlijkheid en emotie, attitudes). Technieken uit consumer research (marktonderzoek) en commercieel gericht denken zijn ook voor de hedendaagse diëtist erg belangrijk geworden. Vragenlijsten, gevalideerd waar mogelijk, zijn belangrijke instrumenten hiertoe. Verder worden ook nog technieken van methodevergelijking en kwaliteitscontrole behandeld.

OLR-Leerdoelen (lijst)

kwaliteit en voedselveiligheid
interpreteert de statistiek achter kwaliteitscontrole (six sigma en controlekaarten)
methodologie
berekent kengetallen bij gegroepeerde metingen
berekent statistische kengetallen van een steekproef
beschrijft de verschillende fasen in onderzoek
interpreteert associatie tussen variabelen
nutritioneel onderzoek op groepsniveau
berekent kengetallen bij gegroepeerde metingen
berekent statistische kengetallen van een steekproef
beschrijft de verschillende fasen in onderzoek
classificeert op basis van normale verdeling en standaardnormale verdeling
hanteert correcte epidemiologische terminologie
interpreteert epidemiologische studies correct
interpreteert frequentietabellen en grafieken
interpreteert statistieken
karakteriseert voedingsepidemiologie
onderkent de statistische achtergrond van voedingsaanbevelingen
past de hiërarchie van evidence toe
vertaalt onderzoeksvragen naar een correcte meetmethode (incl. vragenlijst)
vergelijkt methoden statistisch en grafisch
interpreteert consumentenonderzoek
hanteert technieken en modellen van marketing en marktonderzoek, inclusief de klantbelevingsreis
hanteert de juiste onderzoeksomstandigheden en methoden van sensorieel onderzoek
analyseert de interne en externe factoren in het conceptueel model van consumentengedrag
stakeholdergerichtheid
begrijpt de fasen en modellen van innovatie en productontwikkeling
evidence-based handelen
hanteert correcte epidemiologische terminologie
interpreteert epidemiologische studies correct
past de hiërarchie van evidence toe
vertaalt onderzoeksvragen naar een correcte meetmethode (incl. vragenlijst)

Leerinhoud

• Voedingsepidemiologie: wat en doel, groep vs. individu
• Epidemiologische studies met voorbeelden. Observationeel (beschrijvend – analytisch) vs. interventie (RCT – community based) . Meta-analyse
• Opzetten van onderzoek (kwalitatief / kwantitatief ) . Formuleren van Onderzoeksvragen en hypothesen
• Vertalen van onderzoeksvragen: ontwikkelen/keuze van een vragenlijst als meetinstrument; steekproefgrootte en onderzoeksopzet.
• kansrekenen met gegevens gerangschikt in frequentietabellen (kans, risico, odds, prevalentie, incidentie)
• interpretatiefouten bij referentiewaarden. kansrekenen met gegevens gerangschikt in een (2×2)-frequentietabel: associatiematen : RR en OR.

• beschrijven van een reeks resultaten (steekproef) met frequentietabel en grafieken; parametervrije kengetallen (Me, kwartielen, percentielen, IQR, normaalwaarden, groeikaarten). opstellen van ‘codeboek’ en ‘datamatrix’ voor een onderzoek
• parametrische kengetallen (gemiddelde, SD, SE en VC%); gegroepeerde metingen (spreiding intra en inter); biologische variatie (aantonen van een verandering en classificaties)
• normale verdeling; herhaalde metingen (juistheid en precisie); biologische variatie (aantonen van een verandering en classificaties)
• individu binnen een populatie (biologsiche variatie); normale verdeling; z-waarden en p-waarden (tabel standaardnormale verdeling); biologische parameters (classificaties)
• individu binnen een populatie; percentielen, aanbevolen hoeveelheden;
• normale verdeling en outliers
• verdeling van een steekproefgemiddelde (centrale limietstelling); t-verdeling Student; betrouwbaarheidsinterval voor een gemiddelde - gemiddelde dag

Methodevergelijking (regressie, Kappa en plots).
Validatie van een methode/vragenlijst
Spearman.
Chi kwadraat
Quality Control - Six Sigma .
Control Charts

Meten van smaak.
Sensorisch onderzoek:begrippen, onderzoeksomstandigheden, uitvoeren
Attributen en descriptoren. Methodologie.
Waarnemen als kansproces. Thrustonian model.
Testen: beschrijvende testen en verschiltesten
Tools voor consumentgerichte productontwikkeling

Consumentengedrag
Onderzoeken naar consumer behavour: voorbeelden, oa. uit gastrophysics
Consumentengedrag - conceptueel model van consumentengedrag (componenten: externe invloeden, interne invloeden, zelfbeeld en levensstijl, consumentenbeslissingsproces).
Specifieke aandacht voor bet beschrijven/meten van interne invloeden (perceptie, motivatie, persoonlijkheid en emotie, attitudes)

Marktonderzoek
De markt, marketing, marketingonderzoek en marktonderzoek. Marktgrootte, marktprognose, marktaandeel, marktpotentieel.
Concurrentiegedrag (Kotler)
Onderzoeksproces van markt- en consumentenonderzoek:
- onderzoeksprobleem
- onderzoeksopzet en informatiebronnen. Kwantitatief vs. kwalitatief. Primair vs. secundair. Socio-demografische data
- verzamelen gegevens: open en gesloten vragen. Schriftelijk vs. mondeling vs. digitaal. Respons en non-respons.
- analyse
- rapportering
- tijdsduur en begroting
Kwalitatieve technieken: Consumer research, consumer panels/focusgroups, Delphi methode, interview,...

Modellen en technieken:
Omgevingsanalyse: DESTEP, SDP, 6W's van Ferrell, Golden circle, SWOT-analyse, tijdreeksanalyse-forecasting en trendanalyse, koopintentie-onderzoek
Dagmar model of advertsing (Colley)
Innovatie model
Privacy wetgeving. Ethics. Informed consent.
Consumer satisfaction. Klantentevredenheidsonderzoek.

Customer journey: begrippen, episodes
Customer journey mapping - belevingsonderzoek
Customer journey making: service design, storyboarding, blueprint, prototype, pilot

Innoveren en modellen van innovatieproces
Voorbeelden van onderzoek naar consumer behaviour.
Product development
Design Thinking



Studiematerialen (tekst): Verplicht

Cursus ‘methoden en onderzoek’- W2 – auteur: Koen Vanherle Veerle Van Vlaslaer - AP Hogeschool.
Formuleboekje ‘methoden en onderzoek’ - auteur: Koen Vanherle, Veerle Van Vlaslaer - AP Hogeschool.
Wetenschappelijke artikels (in cursus en op e-campus).
Een rekenmachine.
AP Kennislijn en AP Richtlijn

Materiaal en bronnen op Digitap

Onderwijsorganisatie

Afstandstraject
Hoor- en/of werkcolleges (afstandstraject)10,00 uren
Werktijd buiten de contacturen (afstandstraject)172,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Gebruik van het formuleboekje is toegelaten. Schrijven in het formuleboekje is niet toegestaan.
De totale examentijd voor deze kennis- en inzichtstoets bestaat uit de voorziene tijd voor deze toets plus ¼ extra examentijd voor alle studenten. De extra examentijd als individuele aanpassing is hierbij dus inbegrepen.
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Gebruik van het formuleboekje is toegelaten. Schrijven in het formuleboekje is niet toegestaan.
De totale examentijd voor deze kennis- en inzichtstoets bestaat uit de voorziene tijd voor deze toets plus ¼ extra examentijd voor alle studenten. De extra examentijd als individuele aanpassing is hierbij dus inbegrepen.

Toetsing (tekst)

Het niet opstarten of afsluiten van de monitoringsoftware wordt aanzien als fraude.