Als leerkracht kan er bij momenten best veel op je afkomen; lessen voorbereiden, je klas managen, leerlingen met een rugzak die extra zorg vragen, omgaan met diversiteit , samenwerking met collega’s, klasoverstijgende opdrachten, administratieve taken… Dit vraagt veel energie en af en toe krijg je misschien het gevoel dat de draaglast groter is dan jouw daadkracht.

Vanuit onderwijs wordt meer en meer nagedacht over het versterken en ondersteunen van veerkracht bij leerkrachten, leerlingen en binnen het schoolteam. Vlot kunnen omgaan met moeilijkheden die horen bij je job, maakt dat je meer energie overhoudt op het einde van de dag. Hierdoor neemt het risico op energieverlies of een burn out af. Veerkracht kan je positief beïnvloeden. Door hier actief op in te zetten, sta je steviger voor de klas.

Meer en meer leerkrachten tonen interesse in mindfulness. Scholen nemen mindfulness op in hun schoolcurriculum of bieden het aan als extra activiteit buiten het curriculum. Dit wijst op het enthousiasme over de toepassing van mindfulness in een schoolcontext wat ook geïllustreerd wordt door het jaarlijks toenemende aantal wetenschappelijke studies over de toepassing ervan in een schoolcontext.

Om als leerkracht te zorgen voor en te verbinden met anderen, is het essentieel om goed te verbinden met jezelf. Alleen als je goed voor jezelf zorgt, kan je ook zorgen voor de ander. Wat je overkomt, heb je niet altijd in de hand en hoeft niet doorslaggevend te zijn. Je kan echter wel bewust kiezen hoe je ermee omgaat.

Hoe kan jij zelf vanuit een rust veerkrachtig met spanningen omgaan? Hoe doe je aan zelfzorg? Waar en wanneer vinden jij en je leerlingen rustmomenten? Hoe kan je verbinden met jezelf en leerlingen leren verbinden met zichzelf? Hoe kan je jezelf en leerlingen ondersteunen in hun zelfbeeld? Hoe kan je processen van overleving, overprikkeling en trauma bij jezelf en leerlingen begrijpen? Hoe perfectionistisch ben jij en kan je je grenzen bewaken?

Je versterkt je veerkracht aan de hand van 5 krachtbronnen: voelen, voeden, rusten, ademen en bewegen. Je ervaart alles zelf aan de hand van heel concrete oefeningen en je past het toe op jouw ervaringen en persoonlijke situaties. Wat je voor jezelf mag ontdekken, kan ook jouw omgeving verrijken.

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

De lessen gaat door on campus.

• Veerkracht: wat is het, signalen van verminderde veerkracht, veerkracht en zelfzorg, veerkracht en onderwijs
• Stress- en energiemechanismen: de rol van ons brein en het autonoom zenuwstelsel
• Zelfregulatie en coregulatie
(omgaan met negatieve gevoelens en triggers)
• Dankbaarheid voelen en nagenieten van succeservaringen
• Perfectionisme, faalangst, schuldgevoelens, loslaten en grenzen bewaken
• Krachtbronnen van veerkracht: mindful voelen, voeden, ademen, rusten en bewegen (observeren en opmerken)
• Mindfulness in het onderwijs
• De kracht van gedachten en constructief omgaan met taal
(kiezen voor een ‘growth’ mindset)
• Energiegevers en energienemers
• Talenten en hefboomvaardigheden
• Oplossingsgericht werken met je sterktes
• Verbindende eerlijkheid: verbinden met jezelf en anderen door het open delen van ervaringen m.b.v. verbindende communicatie
(deelcirkels en pro-actieve cirkels in het onderwijs)

• Powerpoints die gebruikt zijn tijdens de 4 lessen

• Boeken

Jehaes, A. (2018). Veerkrachtig voor de klas. Oplossingsgericht werken met je sterktes. Brussel: Uitgeverij Politeia nv.

Copejans, A. (2018). Perfection is a bitch. Witsand Uitgevers.

Copjans, A. (2019). Veerkracht in onderwijs. Voor meer welbevinden aan beide kanten van de lessenaar. Witsand Uitgevers.

Mouton, N. (2023). Zelfzorg is het begin van alles. Tielt: Uitgeverij Lannoo.

Van Essen, I. (2019). Communicatie zonder frustratie in het onderwijs. Tielt: Uitgeverij Lannoo nv.

Stephen W. Porges. (2019). De polyvagaaltheorie. Uitgeverij Akasha.

Portzky, M. (2015). Veerkracht, Onze natuurlijke weerstand tegen een leven vol stress. Witsans Uitgevers.

Van Groningen, F. (2022). Voelen zonder filter. Uitgever Borgerhoff & Lamberigts.

Helleman, V. (2022). De emotieencyclopedie, gevoelens als navigatiesysteem naar een gelukkig leven. Utrecht: Boereboom Grafische Bedrijven BV.

Geeraerts, K. (2021 ).Blijven ademen Hartcoherentie als antwoord op burn-out, hyperventilatie en stress, Uitgever Manteau.

Tielemans, E. (2014). Verbindende communicatie werkt. Schelle: Garant Uitgevers.

Rosenberg, M. (2012). Geweldloze communicatie. Rotterdam: Lemniscaat.

Van Reybrouck, D. (2017). Vrede kun je leren. Uitgeverij De Bezige Bij.

Maex, E. (2006). Mindfulness. In de maalstroom van je leven. Tielt: Uitgeverij Lannoo nv.

Dewulf, D. (2009). Mindfulness ‘krachtig en gelukkig leven in het nu’ WERKBOEK. Roeselare: Roularta books.

Brown, B. (2013). De kracht van kwetsbaarheid, heb de moed om niet perfect te willen zijn. Amsterdam: BrunaUitgers B.V.

Horeweg, A. (2018). De traumasesitieve school. Houten:LannooCampus.

Steijn, E. (2016). De Fontein. Utrecht: Uitgeverij Het Noorderlicht.

Lyubomirsky, S. (2008). De maakbaarheid van het geluk. Een wetenschappelijke benadering voor een gelukkig leven. Amsterdam: Uitgeverij Archipel.

Binu, S. (2023). Van Hart tot Hart. Kalmthout: Pelckmans Uitgevers nv.

Verhaeghe, P. (2023). Onbehagen. Uitgeverij De Bezige Bij.

Verhaeghe, P. (2019). Over normaliteit en andere afwijkingen.Uitgeverij prometheus.

De Wachter, D. (2012). Borderline Times. Leuven: Uitgeverij LannooCampus.

• Wetenschappelijke artikels

Kathleen Van der Gught, Peter Kuppens en Filip Raes (2018). Mindfulness in het onderwijs: hoever staat het met de wetenschappelijke evidentie? https://www.klasse.be/wp/wp-content/uploads/2018/06/Mindfulness-op-school.pdf

Inzichten uit onderzoek over motivatie; de zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan. Leerling 2020.

Joseph E. LeDoux. (2016) Using Neuroscience to help understand Fear and anxiety: a two-system framework. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2016.16030353

Hochanadel, Aaron; Finamore, Dora. Fixed and Growth Mindset in Education and How Grit Helps Students Persist in the Face of Adversity. Journal of International Education Research, v11 n1 p47-50 2015

FM Corrigan, JJ Fisher, DJ Nutt. (2011). Autonomic dyregulation and the window of tolerance model of the effects of complex emotional trauma. Journals.sagepub.com.

• Ondersteunende pragmatische materialen uit het werkveld

Morrisson, J., King, C. (2018). GROK. Kaartspel dat woorden geeft aan gevoelens en behoeften gebaseerd op geweldloos communiceren. Uitgegeven door Earth Games.

Verbindende communicatie. Gevoelens- en behoeftenkaarten. Leuven: De Aanstokerij. Vzw

Dewulf, L. (2020). Ik kies voor mijn talent. Toolbox, Tielt: De auteurs &Uitgeverij Lannoo nv.

Zelfzorgwiel Schoolmakers.

Perfectionismetest Anja Copejans: https://www.anjacopejans.be/test-je-perfectionisme/

Wel in je vel –spel Mentaal welbevinden in de klas – een les over de geluksdriehoek. Vlaams instituut Gezond Leven.

Window of Tolerance; https://www.onderwijs.vlaanderen.be/sites/default/files/2021-07/Window%20of%20tolerance%20school.pdf

• Optie 1: Aanwezigheid tijdens de colleges
• Optie 2: Geschreven samenvattend verslag over de inhouden met persoonlijke reflectie