Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Koninklijke Academie van Antwerpen
Paper Events: Artists' Publications as Alternative Spaces II 39649/3499/2526/1/49
Studiegids

Paper Events: Artists' Publications as Alternative Spaces II 

39649/3499/2526/1/49
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Master in de beeldende kunsten, trajectschijf 1
    Keuzeoptie:
    • International Design Week
    Keuzepakket:
    • opleidingsonderdelen te kiezen aan 9 studiepunten (voltijds)
  • Master of Arts in Visual Arts
    Keuzeoptie:
    • International Design Week
    Keuzepakket:
    • elective courses for 9 credits (full time)
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 3 studiepunten
Men kan dit opleidingsonderdeel enkel mits aparte toelating volgen binnen een
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Titularis: Pas Johan (eng)
Onderwijstalen: Engels
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.03.2026 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 90,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Korte omschrijving

Paper Events II biedt de masterstudenten inzicht in de rijke, vaak onderbelichte geschiedenis van kunstenaarspublicaties als autonome artistieke media. Aan de hand van publicaties uit de neo-avant-garde en hedendaagse voorbeelden ontdekken ze hoe kunstenaars drukwerk inzetten voor experiment, ideevorming en distributie buiten de traditionele kanalen. De cursus reikt kritische en visuele analysekaders aan, stimuleert materiaalgevoeligheid en verbindt historische kennis met hedendaagse praktijk. In een interdisciplinair leerklimaat vormt dit vak een bron van inspiratie en positionering voor kunstenaars die willen werken met boek, pagina of reproductie als beeldend medium.

OLR-Leerdoelen (lijst)

MA1 - Over een artistieke en autonome houding beschikken om de (eigen) kunstpraktijk blijvend te ontwikkelen.
De student heeft inzicht in de historische en actuele beeldende/audiovisuele kunst, is in staat de evoluties binnen het artistieke veld te volgen en te interpreteren, en kan zichzelf binnen een artistiek en intellectueel kader positioneren.
De student is zich bewust van historische en eigentijdse maatschappelijke en culturele ontwikkelingen, en het belang ervan voor het eigen artistieke vakgebied, en kan zichzelf binnen deze context situeren.
De student is in staat een zelf gekozen voorbeeld te analyseren.
MA3 - De essentie van de persoonlijke artistieke ontwikkeling vatten en op heldere en doordachte wijze communiceren aan vakgenoten en een extern publiek.
De student kan doelgericht communiceren en informatie helder doorgeven, zowel op schriftelijke als mondelinge wijze.
MA4 - In functie van de ontwikkeling van de artistieke praxis zelfstandig onderzoek opzetten en uitvoeren.
De student kan een coherente tekst schrijven.
De student kan een correcte, logische, samenhangende argumentatie opbouwen.
De student kan een onderzoeksvraag/probleemstelling uitwerken.
De student kan een relevante conclusie formuleren.
De student kan een tekst structuren (ordening, logische opbouw, samenhang).
De student kan kritisch onderzoek voeren binnen de geschiedenis van de avant-gardekunsten in de twintigste eeuw.
MA5 - Vanuit persoonlijke en maatschappelijke betrokkenheid een eigen artistieke beeldtaal ontwikkelen.
De student is zich bewust van historische en eigentijdse maatschappelijke en culturele ontwikkelingen, en het belang ervan voor het eigen artistieke vakgebied, en kan zichzelf binnen deze context situeren.
MA6 - Een kritische positie kunnen innemen en verdedigen ten aanzien van relevante maatschappelijke, culturele, artistieke en internationale ontwikkelingen.
De student heeft inzicht in de verschillende wijzen waarop beeldende kunstenaars in de 20ste en de 21ste eeuw het boek en het tijdschrift hebben ingezet als artistiek medium.

Leerinhoud

Publicaties van kunstenaars lijken tegenwoordig overal te zijn, maar ze bestaan nog niet zo lang. De cursus heeft tot doel analyse-instrumenten en referentiekaders aan te reiken voor boeken en tijdschriften die door beeldende kunstenaars zijn gemaakt en/of uitgegeven.

Na de Tweede Wereldoorlog herontdekten de neo-avant-gardes in Europa en de VS de gedrukte media als instrument voor het promoten van nieuwe kunstvormen en ideeën. Kunstenaars van de concrete kunst en de Cobra-beweging, het ZERO-netwerk, concrete poëzie, Fluxus, Happening, popart, minimalisme, performance en conceptuele kunst verkenden allemaal de gedrukte media om nieuwe werken te creëren in de vorm van kunstenaarspagina's en kunstenaarsboeken, en als documentatie van kortstondige evenementen of conceptuele projecten. Kunstenaars publiceerden hun werk zelf, maar in de jaren zestig ontstonden ook galeries en gespecialiseerde uitgevers. In de jaren 70 ontstonden in zowel Europa als de VS de eerste tentoonstellingen en gespecialiseerde boekhandels voor kunstenaarspublicaties, zoals Other Books and So (Amsterdam) en Printed Matter (New York).

Vanaf het einde van de jaren 70 kende het postmodernisme een terugval in conceptuele kunstenaarspublicaties, maar de zelfgemaakte zines van de punkbeweging boden alternatieve tactieken en strategieën voor zelfpublicatie. Sinds de jaren negentig beleven het kunstenaarsboek en het kunstenaarsmagazine een opmerkelijke heropleving. In het tijdperk van snelle digitale communicatie waarderen veel jonge kunstenaars de materiële aspecten van drukwerk en wenden zij zich tot zelfpublicatie van zines en boekjes om hun werk te verspreiden. DIY (Do It Yourself) is het nieuwe motto in de kunstpublicatie geworden. Daarnaast worden de baanbrekende publicaties van de avant-garde en neo-avant-garde herontdekt en opnieuw gewaardeerd als een primaire bron van informatie en inspiratie voor hedendaagse makers en uitgevers.

Daarom zullen we kijken naar de evolutie van het kunstenaarsboek en het kunstenaarsmagazine en relevante kunstenaars, uitgevers en publicaties uit de tweede helft van de 20e en het begin van de 21e eeuw bespreken. Alle besproken publicaties zijn afkomstig uit CRAP! (Collectie voor onderzoek naar kunstenaarsuitgaven), zie: https://nl-nl.facebook.com/CRAP-Collection-for-Research-on-Artists-Publications-1581445291906291/. We zullen in de les ook recente en nieuwe publicaties bekijken. Je bent van harte welkom om interessante items mee te nemen om te bespreken. Neem gerust ook je eigen creaties mee!

Studiematerialen (tekst): Verplicht

De volgende teksten worden digitaal aangeleverd en zijn beschikbaar in print:

PAS, Johan, Artists' Publications: The Belgian Contribution, Koenig Books, London, 2017
PAS, Johan, DOCKX, Nico, A Kind of a “Huh?”. Artists’ Publications, (not) a Manual, Royal Academy of Fine Arts, Antwerpen, 2023

Slides met beelden worden digitaal gedeeld.

Onderwijsorganisatie

Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges26,00 uren
Werktijd buiten de contacturen64,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeOnderzoeksopdracht100,00
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeOnderzoeksopdracht100,00

Toetsing (tekst)

Je stelt een compact onderzoeksproject op over een publicatie van een 20e-eeuwse of hedendaagse kunstenaar, dat je presenteert in een paper en een mondeling examen (in het Engels of Nederlands).