Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Gezondheid en Wetenschap
Farmaceutische wetenschappen 1 - toxicologie38026/3518/2526/1/24
Studiegids

Farmaceutische wetenschappen 1 - toxicologie

38026/3518/2526/1/24
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Bachelor in de biomedische laboratoriumtechnologie, trajectschijf 3
  • Bachelor in de toegepaste psychologie
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 2de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 3de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 4-jarig programma (DAG en AVOND)
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 3 studiepunten
Men kan dit opleidingsonderdeel niet volgen binnen een
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Co-titularis(sen): Ceuleers Hannah
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.03.2026 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie/tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 78,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Korte omschrijving

In  het facet Farmacologie wordt de student in een eerste algemeen deel vertrouwd gemaakt met de basisbegrippen van de farmaco- en toxicokinetiek en de farmaco- en toxicodynamiek. Er wordt ingegaan op de opname, distributie, metabolisme, excretie en algemene werkingsmechanisme van een farmacon of toxicon. De verschillende stappen in de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen worden toegelicht. Ook begrippen aangaande de dosis-responsrelatie, maat voor toxiciteit, drempelwaarden, bio-accumulatie worden hier besproken. De invloed van farmaceutische chemie op de ADME van de farmaca wordt eveneens bondig besproken. Als laatste komt ook de farmacogenetica aan bod en wordt toegelicht met een aantal voorbeelden.

In het facet toxicologie wordt dieper ingegaan op de toxicologie, met name aspecten van de analytische, forensische, klinische en regulatorische toxicologie. Verder wordt toxiciteitsonderzoek besproken met nadruk op toxiciteitsonderzoek van geneesmiddelen, zowel dierproeven als in-vitro en ex-vivo toxiciteitsstudies. De theorie wordt verder geïllustreerd met voorbeelden uit de milieutoxicologie, forensische toxicologie en voedingstoxicologie.

OLR-Leerdoelen (lijst)

Labtechnicus BL - Taakanalyse en Planning laboratoriumwerkzaamheden
bespreekt de eigenschappen, de samenstelling, de kwaliteitseisen, de voor- en nadelen van verschillende galenische vormen (gelules, suppo's, emulsies, suspensies, oplossingen, siropen, dermatica, tabletten met/zonder gereguleerde afgifte,...)
bespreekt de functie en eigenschappen van verschillende groepen hulpstoffen en berekent de nodige hoeveelheid hiervan in bereidingen
controleert de hoeveelheid van actieve bestanddelen aan de hand van de officiële Lijsten voor gifstoffen en psychotrope stoffen
beschrijft de voornaamste biofarmaceutische en technologische aspecten bij het ontwikkelen, bereiden en controleren van verschillende farmaceutische vormen
analyseert de formulering van magistrale, officinale en eenvoudige industriële bereidingen (op interacties, nevenwerking, stabiliteit en kwaliteit)
beschrijft verschillende toxiciteitsstudies en detectiemethoden
beschrijft de basisprincipes van farmaco/toxicokinetiek (ADME) en farmaco/ toxicodynamiek
illustreert verschillende aspecten van de farmacogenetica
interpreteert verschillende parameters en grafieken eigen aan de PK en PD (Vd, F, D, Co, Css, Cl, Kel, T1/2, concentratie-tijd , dosis-respons en dosis-effectcurven)
onderscheid de verschillende fasen van de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen
beschrijft de anatomische en fysiologische aspecten van het zenuwstelsel (CZS + PZS)
beschrijft de aangrijpingspunten, werkingsmechanismes en (neven)effecten van farmaca en toxicons inwerkend op het centraal, perifeer en motorisch zenuwstelsel
interpreteert casussen over geneesmiddeleninteracties (chemische, kinetische- en dynamische), over werkingsmechanismes en over intoxicaties (toxidromen),...
bespreekt elementaire begrippen uit de algemene, analytische, regulatorische en klinische toxicologie
verklaart mogelijke aangrijpingspunten, interacties van toxicons op de lichaamsfuncties
beschrijft de werkingsmechanismes, toxicokinetische en toxicodynamische (neven)effecten van toxicons, psychotrope stoffen en alcohol
Labtechnicus BL - Verwerken en interpreteren
berekent dosissen, plasmaconcentraties en andere farmacokinetische parameters

Leerinhoud

Facet Farmacologie

Deel 1 Algemene Farmacologie
- Inleidende begrippen
- Ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel
- ADME van een farmacon/toxicon
- Farmaco- en toxicokinetiek
- Farmaco- en toxicodynamiek
- Farmacogenetica en bijwerkingen

Facet toxicologie

- toxicologische begrippen
- analytische toxicologie (biomonitoring en toxidromen)
- forensische toxicologie (beïnvloeding van CZS door psychotrope stoffen , verschillende drugs en alcohol), classificatie van psychotrope stoffen
- regulatorische toxicologie (OECD, REACH,..-)
- toxiciteitsonderzoek: dierproeven, in-vitro en ex-vivo studies

Studiematerialen (tekst): Verplicht

Powerpoint presentaties van de hoorcolleges

Oefeningen -zie digitap

Aanvullend studiemateriaal -zie Digitap

Digitale versie Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium (BCFI)

Studiematerialen (tekst): Aanbevolen

Boeken :
- SESAM- Atlas van de farmacologie (ISBN: 9789055744725of recentere versie)

- Frederic H. Martini & Edwin F. Bartholomew. Anatomie en fysiologie, een inleiding 8ste editie. Pearson education, ISBN 9789043036931 of het e-book: ISBN 9789043039062.    (of recentere versie) Dit boek is normaal gezien reeds aangekocht in het eerste jaar. 

Onderwijsorganisatie

Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges30,00 uren
  • Opmerking: de effectieve werkvorm wordt gecommuniceerd via digitap
Practicum en/of oefeningen
Vormen van groepsleren
Werkplekleren en/of stage
Werktijd buiten de contacturen48,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks80,00Examen deel farmacologie en toxicologie.
Gesloten boek. Open en gesloten vragen. De vragen peilen naar kennis en toepassen van kennis en inzicht. Toegestane hulpmiddelen: rekenmachine.
De totale examentijd voor deze kennis- en inzichtstoets bestaat uit de voorziene tijd voor deze toets plus ¼ extra examentijd voor alle studenten. De extra examentijd als individuele aanpassing is hierbij dus inbegrepen.
Eerste examenperiodeProjectopdracht20,00verschillende opdrachten- groepswerken, opzoektaken, deeltoets,..
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Examen deel farmacologie en toxicologie + vragen over de inhoud van projectopdrachten.
Gesloten boek. Open en gesloten vragen. De vragen peilen naar kennis en toepassen van kennis en inzicht. Toegestane hulpmiddelen: rekenmachine.
De totale examentijd voor deze kennis- en inzichtstoets bestaat uit de voorziene tijd voor deze toets plus ¼ extra examentijd voor alle studenten. De extra examentijd als individuele aanpassing is hierbij dus inbegrepen.

Toetsing (tekst)

In eerste zittijd wordt een deel van de punten van het facet farmacologie en facet toxicologie verworven via permanente evaluatie (groepswerk + taak en toets). In tweede zittijd wordt de leerstof van deze permanente evaluatie toegevoegd aan de examenleerstof.

De student dient verplicht aanwezig te zijn tijdens ALLE activiteiten van de permanente evaluatie van dit opleidingsonderdeel: taak + toets toxicologie (tijdens de lesweken), eventuele gastcolleges en op de presentaties van de groepswerken (tijdens de lesweken). Tijdens de onderwijsactiviteiten wordt er getoetst. Indien de student afwezig is haalt hij een 0 voor deze evaluatie. Er is geen inhaalmoment mogelijk.

De examenvorm kan digitaal, schriftelijk of mondeling zijn. De toegepaste examenvorm en alle nodige exameninfo wordt meegedeeld via Digitap.

Een deel van de leerstof kan bevraagd worden tijdens de tussentijdse toetsweek.

De student die omwille van medische redenen of overmacht het examenmoment in de tussentijdse toetsweek mist, kan die inhalen onder de voorwaarden zoals beschreven in art. 15.6 zoals voor examens in de examenreeks.
• De student die voldoet aan de voorwaarden voor deelname aan een inhaalexamen en een inhaalexamen wenst aan te vragen volgt dezelfde procedure als voor een inhaalexamen in de examenreeks (zie OER art. 15.6) en brengt bijkomstig de verantwoordelijke lector van het OLOD op de dag van zijn afwezigheid via mail op de hoogte.
• Het inhaalexamen wordt georganiseerd op een vastgelegd moment in de eerstvolgende lesweek. Je kan maximaal 1 deeltest inhalen.

Voor digitale examens: Het niet opstarten of afsluiten van de monitoringsoftware wordt aanzien als fraude.

Voor studenten ingeschreven in het traject duaal leren kunnen (een deel van) de leerdoelen aangeleerd worden via de duale leerplek en kan voor deze leerdoelen een alternatieve toetsing worden voorzien volgens de afspraken opgenomen in de syllabus duaal leren.