Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Mens en Maatschappij
Orthopedagogiek 235209/3533/2526/1/74
Studiegids

Orthopedagogiek 2

35209/3533/2526/1/74
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Bachelor in de orthopedagogie, trajectschijf 1
  • Bachelor in de toegepaste psychologie, trajectschijf 2
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 2de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 3de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 4-jarig programma (DAG en AVOND)
  • Educatieve bachelor in het kleuteronderwijs
    Keuzeoptie:
    • 3de Bachelor: Professionele Uitdieping
    • 3de Bachelor: Professionele verruiming
    • Flex
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket Flex2
    • Keuzepakket Flex3
    • Professionele uitdieping 6
    • Professionele uitdieping avondtraject 1
    • Professionele uitdieping avondtraject 2
    • Professionele uitdieping na BA/MA
    • Professionele uitdieping na EBA-LO
    • Professionele uitdieping na EBA-SO
    • Professionele verruiming
  • Educatieve bachelor in het lager onderwijs
    Keuzeoptie:
    • 3de Bachelor: Professionele Uitdieping
    • 3de Bachelor: Professionele verruiming
    • Flex
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket Flex3
    • Professionele uitdieping 6
    • Professionele uitdieping avondtraject 2
    • Professionele uitdieping na BA/MA
    • Professionele uitdieping na EBA-KO
    • Professionele uitdieping na EBA-SO
    • Professionele verruiming
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 4 studiepunten
Titularis: Verreyken Sarah
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 01.12.2025 (Academiejaar)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie/tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 104,00 uren

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.

Korte omschrijving

Orthopedagogiek is een jonge wetenschap die surfend op maatschappelijke en wetenschappelijke evoluties de orthopedagogische praktijk heeft uitgebreid over verschillende sectoren en daar ook haar meerwaarde bewijst. Het orthopedagogische werkveld is ruim, de ondersteuningsvragen divers.

Dit opleidingsonderdeel tracht de orthopedagogiek vanuit de praktijkgerichte bril te benaderen. De vraag welke basis de praktijkgerichte professional nodig heeft om het verschil te blijven maken in het steeds veranderende werkveld, is het vertrekpunt. We keren terug in de tijd en kijken hoe het steeds veranderende mens- en wereldbeeld ons gebracht heeft tot de hedendaagse inclusieve visie. Uit de verschillende orthopedagogische theorieën en bijdragen van kopstukken, selecteren we die bouwstenen die vandaag nog steeds richting geven aan ons handelen. We trachten het werkterrein van de praktijkgerichte professional af te bakenen, zoomen in op het beroepsprofiel en spreken hem aan op zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. Kortom, dit opleidingsonderdeel geeft een inleiding in de orthopedagogiek.

OLR-Leerdoelen (lijst)

Deskundig in opvoeden begeleiden ondersteunen: Vraagverheldering en analyse ondersteuningsvraag 
De student beschrijft de ontwikkeling van de orthopedagogiek als wetenschap aan de hand van kopstukken en paradigma's
Deskundig in opvoeden begeleiden ondersteunen: Ondersteunt, organiseert en coördineert wonen, werken, leren en vrije tijd in de dagelijkse context van een individu of groep. Methodisch handelen.
De student omschrijft orthopedagogische concepten (QOL, Empowerment, Burgerschap, POS, dialoog, ...) als richtinggevende concepten voor begeleiding en ondersteuning.
Deskundig in bruggen bouwen: Maatschappelijke participatie verhogen (community building) 
De student schetst de historische evolutie van de beeldvorming over zwakkeren in de samenleving.
Deskundig in bruggen bouwen: Multi- en interdisciplinair werken.
De student omschrijft het beroepsprofiel en het beroepsdomein van de bachelor orthopedagogie.
Deskundig in veranderingsprocessen: Maatschappelijk niveau
De student illustreert de impact van de historische evolutie, de paradigmaverschuivingen en de orthopedagogische concepten op de organisatie van de zorg, de mens en het maatschappijbeeld.
De student past de historische evolutie, de paradigmaverschuivingen en de orthopedagogische concepten toe op actuele voorbeelden.
De student situeert verschillende begrippen binnen de historische evolutie.
Ethische vaardigheden
De student beschrijft de essentiële componenten die de inclusieve visie in de hulpverlening ondersteunen (Mensenrechten, empowerment, quality of life, ondersteuningsdenken,...)

Leerinhoud

- Orthopedagogie en maatschappij: De evolutie van maatschappij, mensbeelden en zorg.
- Orthopedagogiek en wetenschap: Het ontstaan van orthopedagogiek als wetenschappelijke discipline, object en fundamenten van de orthopedagogiek, grondleggers en baanbrekers, situering binnen de wetenschappen, niveaus van theoretische kennis, methodenstrijd en paradigmaverschuivingen.
- Orthopedagogische instrumenten: problematische opvoedingssituatie, dialogische grondvormen, de orthopedagogische vraagstelling, handelingsplanning, gedragsproblemen, leerproblemen, therapeutische gemeenschap, encounter, empowerment, inclusie, quality of life, volwaardig burgerschap & kwaliteit van bestaan, het ondersteuningsmodel.
- Orthopedagogie, het beroep: beroepsprofiel, spanningsvelden en vernieuwingen.
- Zorgen voor morgen: uitdagingen voor de orthopedagogiek naar de toekomst toe.
- Deelname aan de Dive-In week door het volgen van lezingen en workshops

Studiematerialen (tekst): Verplicht

Handboek: Schraepen, B. & Verreyken, S. (2021). Orthopedagogiek; een praktijkgerichte basis. Intersentia. (tweede editie)
ISBN 9789400013360

Lesnota's en powerpoints
Studiewijzer
Informatie en communicatie via leeromgeving 'Orthopedagogiek' op Digitap
Lezingen en workshops Dive-In week

Onderwijsorganisatie

Examentijd
Voorziene tijd voor toetsing2,00 uren
  • Opmerking: De totale examentijd (2u) voor deze kennis- en inzichtstoets bestaat uit de voorziene tijd voor deze toets plus 1/3 extra examentijd voor alle studenten. De extra examentijd als individuele aanpassing is hierbij dus inbegrepen.
Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges36,00 uren
Werktijd buiten de contacturen66,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00De leerdoelen worden getoetst via een schriftelijke examen.
Toetsmethode: open vragen
Bron: gesloten boek
Toetsmedium: schriftelijk
Toetsmoment: momentopname op examen
Beoordelaar: lector
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00De leerdoelen worden getoetst via een schriftelijke examen.
Toetsmethode: open vragen
Bron: gesloten boek
Toetsmedium: schriftelijk
Toetsmoment: momentopname op examen
Beoordelaar: lector