Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Mens en Maatschappij
Disability studies en sociale inclusie 336358/3533/2526/1/49
Studiegids

Disability studies en sociale inclusie 3

36358/3533/2526/1/49
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Bachelor in de orthopedagogie, trajectschijf 2
  • Bachelor in de toegepaste psychologie
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 2de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 3-jarig programma, 3de jaar (DAG en AVOND)
    • Keuzepakket 4-jarig programma (DAG en AVOND)
  • Educatieve bachelor in het kleuteronderwijs
    Keuzeoptie:
    • 3de Bachelor: Professionele Uitdieping
    • 3de Bachelor: Professionele verruiming
    • Flex
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket Flex2
    • Keuzepakket Flex3
    • Professionele uitdieping 5
    • Professionele uitdieping avondtraject 1
    • Professionele uitdieping avondtraject 2
    • Professionele uitdieping na BA/MA
    • Professionele uitdieping na EBA-LO
    • Professionele uitdieping na EBA-SO
    • Professionele verruiming
  • Educatieve bachelor in het lager onderwijs
    Keuzeoptie:
    • 3de Bachelor: Professionele Uitdieping
    • 3de Bachelor: Professionele verruiming
    • Flex
    Keuzepakket:
    • Keuzepakket Flex3
    • Professionele uitdieping 5
    • Professionele uitdieping avondtraject 2
    • Professionele uitdieping na BA/MA
    • Professionele uitdieping na EBA-KO
    • Professionele uitdieping na EBA-SO
    • Professionele verruiming
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 3 studiepunten
Co-titularis(sen): Hofman Bart
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 1
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 01.12.2025 (1ste semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie/tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 78,00 uren

Volgtijdelijkheid

((simultaan te volgen met Denkkaders in de orthopedagogie 3 OF eerder ingeschreven voor Denkkaders in de orthopedagogie 3) EN (simultaan te volgen met Ortho(ped)agogisch werken 3 OF eerder ingeschreven voor Ortho(ped)agogisch werken 3)) OF eerder ingeschreven voor Exploratiestage OF eerder ingeschreven voor Stage 2SW (AR) OF eerder ingeschreven voor Stage 2 OF eerder ingeschreven voor Spelend leren 1 OF eerder ingeschreven voor Het ABC van leren 1 OF eerder ingeschreven voor DWO - didactiek en pedagogiek 1 OF eerder ingeschreven voor DWO - didactiek en pedagogiek 1 OF eerder ingeschreven voor Leren met kleuters A OF eerder ingeschreven voor Leren met kleuters B OF eerder ingeschreven voor DWO - didactiek en pedagogiek A OF eerder ingeschreven voor DWO - didactiek en pedagogiek B.

Korte omschrijving

Disability studies en sociale inclusie, het is een hele mondvol. Daarom willen we dit even kaderen. Het eenvoudigste is dit vanuit het CRPD te doen: 'Convention on the Rights of Persons with Disabilities'. De Conventie van de Verenigde Naties maakte het recht op (onder andere) sociale inclusie van mensen met een beperking afdwingbaar.

Maar wat is nu die sociale inclusie? In het VN verdrag staat bij de algemene beginselen naast “non-discriminatie” en “gelijke kansen” echter ook “Volledige en daadwerkelijke participatie aan, en opname in de samenleving"; Sociale inclusie is net die daadwerkelijke participatie en opname in de samenleving.
Het klinkt als vanzelfsprekend maar dat is het nog niet. Onder meer omdat de samenleving vaak focust op (al dan niet imaginaire) ‘normaliteit'. Omdat te illustreren verwijs ik naar de term ‘handicap’. Oorspronkelijk een term uit de paardensport waar een ‘beter paard’ extra gewicht werd omgehangen om deel te nemen aan een race.
Van Hove omschrijft het als:
“De term ‘Disability’ gaat in oorsprong terug naar een fenomeen dat ontstaat wanneer iemand met een beperking/stoornis/label op een negatieve manier geconfronteerd wordt met gebouwde, fysieke, sociale, georganiseerde en culturele omgevingen.” (Van Hove et al., 2016, P7)

Disability studies is een relatief nieuw veld van onderzoek met vooral een focus op interdisciplinariteit. Verder zijn de inhouden van dit opleidingsonderdeel verbonden met:
- de in (levensloop-)psychologie aangebrachte denkkaders
- de basishouding en vaardigheden van de praktijkgerichte orthopedagoog
- de verschillende paradigma’s uit Orthopedagogie

OLR-Leerdoelen (lijst)

Deskundig in opvoeden begeleiden ondersteunen: Vraagverheldering en analyse ondersteuningsvraag 
De student beschrijft de kenmerken van vaak voorkomende beperkingen/ stoornissen/labels vanuit een diagnostisch kader.
De student legt het klinisch beeld, de kenmerkende symptomen, etiologie, het verloop, prognose, de comorbiditeit van de aangeboden verschillende beperkingen/stoornissen/labels uit.
Deskundig in opvoeden begeleiden ondersteunen: Ondersteunt, organiseert en coördineert wonen, werken, leren en vrije tijd in de dagelijkse context van een individu of groep. Methodisch handelen.
De student beschrijft de effecten van vaak voorkomende beperkingen/stoornissen op de (mogelijke) ontwikkeling van de client.
De student formuleert aanbevelingen vanuit de concepten activiteit en pariciaptie in een ondersteuningssituatie.
Deskundig in bruggen bouwen: Onderhouden, versterken en creëren van netwerken.
De student verduidelijkt gemaakte keuzes van handelingsvoorstellen op de ondersteuningsvraag van de cliënt (en zijn gezin of netwerk)
Deskundig in bruggen bouwen: Maatschappelijke participatie verhogen (community building) 
De student verantwoordt gemaakte keuzes van handelingsvoorstellen bij het ondersteuningsplan van een cliënt (casus)
Ethische vaardigheden
De student kadert disability en ableisme binnen het geheel van algemene en specifieke mensenrechten, modellen en actuele tendenzen.

Leerinhoud

Kader disability studies en sociale inclusie:
Bespreken we (Models of disability) met als voorbeeld van eco-bio-psycho-sociaal model het ICF-model.
We bekijken normaliteit en ableism, beperkingen/stoornissen/labels en de sociaal emotionele ontwikkeling. Vanuit een handelingsgericht diagnostische kader wordt het klinisch beeld, de kenmerkende symptomen, etiologie, het verloop, prognose, de comorbiditeit van verstandelijke beperking, sensorische beperking, motorische beperking (en chronische ziektes) en meervoudige beperking, niet aangeboren hersenletsel, autisme spectrum stoornissen, leerstoornissen, spraak en taalontwikkelingsstoornissen uitgelegd. 




Studiematerialen (tekst): Verplicht

Reader via Universitas/digitap
Studiewijzer via Digitap
Leerpaden en bijkomend materiaal via Digitap

Onderwijsorganisatie

Examentijd
Voorziene tijd voor toetsing2,00 uren
  • Opmerking: De totale examentijd (2u) voor deze kennis- en inzichtstoets bestaat uit de voorziene tijd voor deze toets plus 1/3 extra examentijd voor alle studenten. De extra examentijd als individuele aanpassing is hierbij dus inbegrepen.
Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges20,00 uren
Werktijd buiten de contacturen56,00 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Toetsvorm: kennis- en inzichtstoets
Toetsmethode: open vragen
Bron: gesloten boek
Toetsmedium: digitaal examen
Toetsmoment: momentopname op examen
Beoordelaar: lesgever
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeKennis- en inzichtstoets in de examenreeks100,00Toetsvorm: kennis- en inzichtstoets
Toetsmethode: open vragen
Bron: gesloten boek
Toetsmedium: digitaal examen
Toetsmoment: momentopname op examen
Beoordelaar: lesgever