Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Mens en Maatschappij
Hulpverlening en organisatie 442076/3533/2526/1/73
Studiegids

Hulpverlening en organisatie 4

42076/3533/2526/1/73
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Bachelor in de orthopedagogie, trajectschijf 2
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 6 studiepunten
Men kan dit opleidingsonderdeel niet volgen binnen een
  • creditcontract.
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Co-titularis(sen): Demesmaeker Greet, Der Kinderen Gwenda, Eraets Kristel, Gommeren Lara, Verreyken Sarah
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.03.2026 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Voor dit opleidingsonderdeel moet je slagen (wordt nooit gedelibereerd/getolereerd).
Totale studietijd: 158,00 uren

Volgtijdelijkheid

(simultaan te volgen met Filosofie en ethiek 1 OF eerder ingeschreven voor Filosofie en ethiek 1) EN (simultaan te volgen met Recht 2 OF eerder ingeschreven voor Recht 2) EN simultaan te volgen met Stage 1 OF eerder ingeschreven voor Stage 1.

Korte omschrijving

Als praktijkgerichte orthopedagoog is het belangrijk om zicht te krijgen op de ruimere context waarin je werkt. Daarom reiken we je enkele handvatten aan om naar het functioneren van organisaties te kijken. Hierbij komen eerder technische aspecten aan bod, zoals de organisatiestructuur, maar ook de “zachtere” kant, zoals de organisatiecultuur en de missie. Je krijgt oog voor de onderlinge samenhang van al deze facetten en je leert de betekenis van deze aspecten kennen voor jezelf en de cliënten. Je maakt gebruik van de preventiepiramide van Deklerck om concrete voorstellen uit te werken om knelpunten in de organisatie zichtbaar te maken en/of weg te werken.
Daarnaast bekijken we wat een ‘goede’ beroepsuitoefening betekent voor een praktijkgerichte orthopedagoog. Dit is een ethische vraag met een juridische en maatschappelijke component. Wat zijn de rechten van de cliënt? Wat is het verschil tussen de wet en een deontologische code? Wanneer heb je beroepsgeheim? Hoe ga je om met een dossier? Mag je delicate informatie doorgeven? Dit leidt tot ethische dilemma's waarvoor geen pasklaar antwoord bestaat. Je leert argumentaties te onderbouwen. Hiervoor heb je kennis nodig van het juridisch kader waarbinnen je je als hulpverlener beweegt.
Je leert een kwalitatief verslag schrijven, gericht naar externen.
Verder krijg je in dit opleidingsonderdeel praktijklessen waarin (levensreddende) methoden en technieken van een eerstehulpverlener worden aangeleerd.

OLR-Leerdoelen (lijst)

Deskundig in opvoeden begeleiden ondersteunen: Ondersteunt, organiseert en coördineert wonen, werken, leren en vrije tijd in de dagelijkse context van een individu of groep. Methodisch handelen.
De student hanteert (levensreddende) methoden en technieken van een eerstehulpverlener.
Deskundig in veranderingsprocessen: Organisatieniveau
De student bespreekt kritisch hoe een organisatie omgaat met verwerking persoonsgegevens en beroepsgeheim/discretieplicht.
De student gebruikt betrouwbare bronnen en kanalen om de regelgeving die van toepassing is op de casus op te zoeken.
De student analyseert organisaties in de non-profit sector naar hun missie, visie, organisatiestructuur en organisatiecultuur.
De student koppelt de leiderschapsstijl(en) aan de organisatiecultuur.
De student beschrijft de implicaties van de organisatiestructuur en organisatiecultuur voor het werk van de praktijkgerichte orthopedagoog.
De student maakt gebruik van de preventiepiramide om concrete voorstellen uit te werken om knelpunten in de organisatie zichtbaar te maken en/of weg te werken.
Ethische vaardigheden
De student past de leidraad ‘DenK’ toe in het omgaan met een ethisch dilemma in een organisatie.
Samenwerken en communiceren
De student schrijft een kwalitatief verslag voor externen.

Leerinhoud

Missie en visie van een organisatie
Organisatiestructuur (o.a. organigram)
Organisatiecultuur en leiderschapsstijlen
Regelgeving (decreet rechtspositie minderjarige, wetgeving bewindvoering, wet patiëntenrechten,…)
Zorgethiek, deontologie en de wet
Beroepsethiek (omgaan met ethische dilemma's in het werkveld)
Privacy, Verwerking van persoonsgegevens (GDPR)
Beroepsgeheim en discretieplicht
Omgaan met verontrustende situaties op individueel niveau (o.a. artikel 458bis) en op organisatieniveau 
Preventiepiramide Deklerck
(Levensreddende) Methoden en technieken van een eerstehulpverlener

Studiematerialen (tekst): Verplicht

Studiewijzer ‘Hulpverlening en organisatie’ 2025-2026 via digitap

Het leermateriaal is te vinden op Digitap.

Onderwijsorganisatie

Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges16,00 uren
Individuele begeleiding0,33 uren
  • Opmerking: Individuele begeleiding = 20 min per student
Practicum en/of oefeningen5,00 uren
Werktijd buiten de contacturen136,67 uren

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeVaardigheidstoets eenmalig tijdens de lesweken95,00Toetsmethode: individueel werkstuk 95%
Bron: open boek
Toetsmedium: schriftelijk
Toetsmoment: momentopname na proces
Beoordelaar: lector
Voor taal- en vormfouten worden er binnen de opleiding orthopedagogie tot 4 punten afgetrokken op schriftelijke opdrachten (verdeling zie onder).
1pt: Afspraken rond de opdracht (met bronvermelding)
1pt: Tekststructuur (& lay-out)
1pt: Formulering: doelgerichte, professionele schrijfstijl
1pt: Correcte taal

Regels rond het al dan niet gebruiken van AI vind je terug in de studiewijzer.
Eerste examenperiodeVaardigheidstoets permanent tijdens de lesweken (Permanente evaluatie)5,00Toetsmethode: gedragsobservatie
Bron: open boek
Toetsmedium: gedrag
Toetsmoment: permanent uitgesteld
Beoordelaar: lector
Verplichte aanwezigheid: de student kan niet slagen wanneer hij ongewettigd afwezig is. Bij gewettigde afwezigheid wordt er een vervangopdracht voorzien.
Het cijfer van dit deelexamen wordt overgedragen naar de 2de examenperiode indien de student niet geslaagd is voor het totaal van het opleidingsonderdeel maar wel geslaagd is voor dit deelexamen.
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets in de examenreeks95,00Toetsmethode: individueel werkstuk 95%
Bron: open boek
Toetsmedium: schriftelijk
Toetsmoment: Werkstuk in te dienen bij aanvang van de tweede examenperiode
Beoordelaar: lector
Voor taal- en vormfouten worden er binnen de opleiding orthopedagogie tot 4 punten afgetrokken op schriftelijke opdrachten (verdeling zie onder).
1pt: Afspraken rond de opdracht (met bronvermelding)
1pt: Tekststructuur (& lay-out)
1pt: Formulering: doelgerichte, professionele schrijfstijl
1pt: Correcte taal

Regels rond het al dan niet gebruiken van AI vind je terug in de studiewijzer.
Tweede examenperiodeVaardigheidstoets in de examenreeks5,00Toetsmethode: gedragsobservatie (via beeldmateriaal)
Bron: open boek
Toetsmedium: gedrag
Toetsmoment: in te dienen bij aanvang van de tweede examenperiode
Beoordelaar: lector
Indien de student in de eerste examenperiode niet geslaagd was voor het opleidingsonderdeel en voor dit deelexamen zal de student de leerdoelen van dit deelexamen moeten herkansen in de tweede examenperiode.
Indien de student in de eerste examenperiode niet geslaagd was voor het opleidingsonderdeel en wel geslaagd was voor dit deelexamen, wordt het cijfer op dit deelexamen overgedragen naar de tweede examenperiode.