Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Industrie en Omgeving
Ergonomie & Bewegingsleer 241239/3530/2526/1/57
Studiegids

Ergonomie & Bewegingsleer 2

41239/3530/2526/1/57
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Bachelor in de integrale veiligheid, trajectschijf 2
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 6 studiepunten
Co-titularis(sen): Motmans Roeland
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 15.03.2026 (2de semester)
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid/tolereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie/tolerantie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Totale studietijd: 156,00 uren

Volgtijdelijkheid

simultaan te volgen met Ergonomie & Bewegingsleer 1.

Korte omschrijving

In een grote meerderheid van de ondernemingen en organisaties worden de werknemers dagelijks blootgesteld aan ergonomische risico's zoals duwen, trekken, tillen en verplaatsen van zware lasten. Daarnaast werkt een groot aantal medewerkers in kantoren waar ze uren werken aan een computerscherm. De onveilige handelingen (nvl. door onwetendheid en onoplettendheid) zoals manueel hanteren van lasten en het verrichten van langdurig beeldschermwerk kan leiden tot arbeidsongevallen, langdurige afwezigheid door gezondheidsklachten, pijnlijke gewrichten en spieren, ...

De meeste lichamelijke klachten ontstaan in arbeidssituaties, waar bv. in een verkeerde houding wordt gewerkt. Een veel voorkomende klacht is Repetitive Strain Injury. RSI is een verzamelnaam voor allerlei klachten dien ontstaan door herhaaldelijk uitvoeren van eenzelfde taak. Het is voor werknemers en werkgevers belangrijk om deze lichamelijk klachten te voorkomen en hierbij speelt ergonomie een belangrijke rol.

De student krijgt inzicht in de ergonomische risico's van een bedrijf en leert deze op een correcte manier te analyseren en te verbeteren in samenwerking met de hiërarchische lijn van een organisatie.



Het projectwerk ergonomie vormt het sluitstuk van het onderdeel ergonomie en bezorgt je bij gunstige evaluatie een attest van slagen, uitgeschreven door de Vlaamse Ergonomie Vereniging.

Het is de laatste opdracht waarmee je bewijst klaar te zijn om als adviserend/ondersteunend ergonoom aan het werk te gaan. Je toont ermee aan dat je in staat bent om een project/studie, gekoppeld aan een organisatie naar keuze, uit te werken en tot een oplossing/verbetering te komen die nuttig is voor deze onderneming.

Je eindwerk ergonomie is een bundeling van de praktijkonderzoek en risico analyses welke specifiek dienen opgemaakt te worden. Dit betekent 100% eigen werk.
Na indiening van je werkstuk zal je de uitwerking ervan inhoudelijk moeten verdedigen voor een gemengde jury van lectoren en mensen uit het werkveld.

OLR-Leerdoelen (lijst)

Je stelt risico's en opportuniteiten vast, evalueert ze en zoekt oplossingen volgens een gepaste risicoanalysemethodiek vanuit een technisch en toegepast wetenschappelijke bagage.
Je past de wetgeving en richtlijnen i.v.m. ergonomie toe in een beroepscontext.
Je voert op een correcte manier veiligheids-, welzijns-, milieu- of kwaliteitsaudits en inspecties uit.
Je beschrijft de werking van het menselijk brein, zintuigen en waarnemingen, en je begrijpt wanneer er mentale belasting/fouten kunnen optreden.
Je inspireert, adviseert en communiceert zowel mondeling als schriftelijk op een professionele manier.
Je brengt theorie en praktijk met elkaar in verband en verzamelt de juiste informatie voor het uitwerken van je eindproject.
Je presenteert je onderzoeksopdracht op een adequate en professionele manier.
Je interpreteert, implementeert en blijft op de hoogte van de geldende wet- en regelgeving en beleidsteksten.
Je past de wetgeving rond ergonomie toe bij het uitvoeren van rondgangen, adviserende gesprekken, risicoanalyses, enzovoort.
Je verzamelt en interpreteert gegevens en formuleert verbetermaatregelen.
Je adviseert en motiveert werknemers om op een andere manier hun werk te verrichten en gebruikt hiervoor de basisprincipes van gedragsbeïnvloeding door communicatie en training.
Je voert zelfstandig een ergonomische risicoanalsye uit en stelt verbetermaatregelen voor in een beroepscontext.
Je neemt deel aan de ontwikkeling van een beleid/visie rond welzijn, milieu, kwaliteit, duurzaamheid en vertaalt dit beleid naar operationele doelstellingen.
Je past technieken en methoden voor ergonomisch onderzoek (fysiek, cognitief, organisatorisch) adequaat toe.
Je formuleert zinvolle, haalbare en doelgerichte maatregelen in kader van je ergonomisch eindproject en neemt deze op in een algemeen preventieplan.
Je onderzoekt en adviseert over het mentaal welzijn en/of over het beschermen en bevorderen van welzijn en gezondheid.
Je analyseert een kantoorwerkplaats zodat deze optimaal tegemoetkomt aan de wettelijke voorschriften.
Je analyseert ergonomische risico's in een fictieve werkomgeving om knelpunten op te sporen.
Je selecteert de geschikte (risico)analysetechnieken om ergonomische knelpunten (zowel fysieke als cognitieve) op te sporen.
Je rapporteert over de naleving van wettelijke voorschriften rond inrichting van werkplaatsen, werkhoogte, risicoanalyses, enzovoort.
Je analyseert cases van verschillende werkposten met het oog op fysieke en cognitieve ergonomische risico's en gebruikt hiervoor risicoanalyses, checklisten, metingen, enzovoort.

Leerinhoud

Wat zegt de Codex

Impact voor ergonomie

Wetgeving in de praktijk



Ergonomiebeleid

De aanpak voor risicopreventie

Het opsporen van gevaarsbronnen

Het evalueren van de risico's

Prioriteiten vastleggen en zoeken naar oplossingen

Preventiestrategie



Ergonomische risicoanalysemethoden

Screening en observatiemethodes

Tillen

Werkhoudingen

Repetitiviteit

Trekken en duwen

Vermoeidheid

Zorg

Risico analyse algemeen

...



Beeldschermwerk

Inrichting computerwerkplek

Kantoorinrichting

Ontwerp- en aankoopstandaard en oplossingen

RIE algemene kantoren



Gedragsbeïnvloeding door communicatie en training



Modellen en systemen

oa. SHOLE en MPI-model



Zintuigen als vensters naar de buitenwereld



Waarneming en ontwerp van visuele vormen, patronen en kleuren



Visuele signaalgevers



Mentale belasting





Studiematerialen (tekst): Verplicht

Het verplichte studiemateriaal wordt via de online leeromgeving ter beschikking gesteld.

Eigen laptop verplicht, laptopspecificaties terug te vinden in de startbrochure van de opleiding.

Voor dit OLOD kunnen externe bezoeken (bedrijfsbezoek, werfbezoek, …) georganiseerd worden. Bijkomende kosten zijn ten laste van de student.

Onderwijsorganisatie

Werkvormen
Hoor- en/of werkcolleges14,00 uren
  • Duur: Semester
Practicum en/of oefeningen10,00 uren
  • Duur: Semester
Werkplekleren en/of stage24,00 uren
  • Duur: Semester
Werktijd buiten de contacturen108,00 uren
  • Duur: Semester

Toetsing (lijst)

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodePraktijkbeoordeling in een professionele context80,00Beoordeling door interne en externe jury
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Tweede examenperiodePraktijkbeoordeling in een professionele context80,00Beoordeling door interne en externe jury
Evaluatie(s) voor beide examenkansen, niet herhaalbaar in tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
Eerste examenperiodeVaardigheidstoets permanent tijdens de lesweken (Permanente evaluatie)20,00

Toetsing (tekst)

Permanente evaluatie (20%)


Bij afwezigheid krijg je een 0-score voor dat onderdeel van de permanente evaluatie.

Bij gewettigde afwezigheden moet je het ziekteattest of bewijs van overmacht steeds binnen de 2 kalenderdagen in iBaMaFlex uploaden via de module ‘mijn afwezigheden’ (attesten voor deelname aan een rijexamen, privéafspraken, etc. vallen niet onder de noemer van overmacht). Je duidt vervolgens aan dat je de lessen niet zal kunnen volgen voor dit OLOD. Je kan dan, indien organisatorisch mogelijk, maximum 2 gewettigde afwezigheden inhalen. Hiervoor dien je zo snel mogelijk contact op te nemen met de lector. De behaalde punten van het inhaalmoment vervangen de 0-score van de gemiste evaluatie.

Als je de start van dit opleidingsonderdeel hebt gemist omdat je later bent ingeschreven, dan krijg je in overleg met de lector vervangtaken voor de gemiste verplichte aanwezigheden. Hiervoor dien je zo snel mogelijk contact op te nemen met de betrokken lector.

Permanente evaluatie: laattijdig indienen van opdrachten en bijhorende consequenties

Het laattijdig (na de deadline) indienen van een opdracht resulteert in een 0-score voor die opdracht. Kan je omwille van medische redenen of overmacht jouw opdracht niet tijdig indienen? Dan moet je het ziekteattest of het bewijs van overmacht binnen de 2 kalenderdagen uploaden in iBaMaFlex via de module ‘mijn afwezigheden’. Bij ‘gevolgen’ kies je de optie ‘Ander’ en schrijf je ‘deadline opdracht’. Je dient de opdracht binnen de 2 kalenderdagen in nadat deze wettige reden is opgehouden te bestaan. Opgelet: attesten voor deelname aan een rijexamen, privéafspraken, etc. vallen niet onder de noemer overmacht.



Projectwerk (80%)

De student maakt tijdens de lesweken een projectwerk om het attest basisvorming ergonomie te behalen, uitgereikt door de Vlaamse Ergonomie vereniging. De student onderzoekt een werkplaats in een zelf gekozen organisatie en stelt gepast maatregelen voor. Het project werk wordt door een jury van experten beoordeeld aan de hand van een mondelinge presentatie en het voorleggen van het projectwerk tijdens de examenreeks.

Het attest zit verweven in het geheel van de opleidingsonderdelen van de opleiding Integrale veiligheid.